Lorec (Loretz) Zygmunt (1891–1963), malarz, grafik oraz ichtiolog-akwarysta. Ur. 14 I w Warszawie. Był synem Edwarda, mistrza blacharskiego, i Ludwiki Berg. W r. 1910 uzyskał w Warszawie świadectwo dojrzałości. Następnie wyjechał na studia do Krakowa. W r. 1910 zapisał się na Wydział Filozoficzny UJ (słuchał fizyki, chemii, biologii), od II półrocza r. akad. 1910/11 do r. 1916 studiował w Akad. Sztuk Pięknych w Krakowie. Od 1 VIII 1914 do grudnia 1915 służył w 1 p. piechoty Legionów Polskich, skąd na skutek choroby został zwolniony i powrócił do Krakowa na dalsze studia. Od r. 1911 uczestniczył w wystawach Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w Warszawie. W r. 1912 wykonał pierwsze winiety i rysunki dla czasopisma „Sfinks”. W r. 1913 dołączył do grupy «Warsztaty Krakowskie», z którą ściśle współpracował do r. 1917. Wówczas, wraz z żoną Kossuth-Lorecową, zajmował się głównie tkaniną batikowaną i studiami nad farbowaniem tkanin. W lutym 1917 przeniósł się do Warszawy, gdzie uczył rysunków w kilku gimnazjach i Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych. Prowadził również kurs batiku dla nauczycieli przy Szkole Sztuk Pięknych w l. 1919–23, pracował w przemyśle zabawkarskim.
W l. 1918–23 L. brał udział w Salonach TZSP, wystawiając pejzaże, kwiaty i martwe natury (w r. 1920 otrzymał nagrodę za projekty kilimów na wystawie «Polski Przemysł Artystyczny»). W r. 1922 eksponował ekslibrisy na Wystawie Druków Polskich w Warszawie. Eksponował swe prace w Paryżu: w r. 1924 w Salonie Paryskim (zabawki), w 1925 na wielkiej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej (otrzymał srebrny medal za tkaniny i brązowy medal za zabawki), w r. 1927 na wystawie dywanów i kilimów polskich w Luwrze. W r. 1929 wystawiał obrazy, zaś w 1930 ekslibrisy w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) w Krakowie. L. brał udział w konkursach, na których zakupiono projekt Orła w I Konkursie na Godło Państwowe, tkaninę meblową w konkursie ogłoszonym przez Polski Komitet Wystawy Paryskiej (w r. 1925). Prace L-a bywały też wyróżniane na innych konkursach. Należał do Koła Artystów Grafików Reklamowych w Warszawie.
W latach wojny L. pracował w antykwariacie «Logos» w Warszawie oraz zajmował się malarstwem sztalugowym i małą grafiką użytkową. Dn. 16 VIII 1944 został wywieziony do Niemiec do prac przymusowych (Oberhausen, Linfort i inne obozy). W r. 1946 powrócił do Warszawy. Pracował w dziedzinie grafiki użytkowej, m. in. dla Biura Nadzoru Estetyki Produkcji i wydawnictw książkowych (szczególnie wykonywał ilustracje do podręczników przyrodniczych). W l. 1947–8 brał udział w Wystawie Przemysłu Ludowego i Rękodzieła Artystycznego eksponowanej w Warszawie i za granicą oraz w Wystawie Grafiki Użytkowej w Stowarzyszeniu Architektów RP (SARP, 1948). W grafice użytkowej posługiwał się mocnym liternictwem i dość twardą kreską. Do ekslibrisów chętnie wprowadzał motywy przyrodnicze, zwłaszcza ryby.
Prace L-a znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, w Bibliotece Narodowej (malarstwo), w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego (pisanki) i w zbiorze prywatnym A. Ryszkiewicza (ekslibrisy).
Zainteresowania przyrodnicze L. objawiał wcześnie; od r. 1907 należał do Tow. Miłośników Przyrody (TMP). Wygłaszał odczyty, organizował Wystawę Przyrodniczą w Warszawie. Oprócz tego należał do współtwórców Sekcji Młodzieżowej Polskiego Tow. Krajoznawczego (PTK). Z ramienia PTK prowadził w l. 1907–9 badania faunistyczne w Ojcowie i Zwierzyńcu. Pracował wówczas (1908–9), wspólnie z T. Wolskim, nad nową formą rodzaju strzebla (Phoxinus). Badania te zostały opublikowane w r. 1910. T. r. organizował dwie wystawy: II Wystawę Przyrodniczą TMP i II Wystawę Rybacką w Warszawie. Wspólnie z T. Wolskim, za własny dział na tej ostatniej otrzymali Złoty Medal Min. Rolnictwa i Dóbr Koronnych. Wyjazd do Krakowa w r. 1910 przerwał na pewien czas prace w tym zakresie. Powrócił do nich w r. 1923, kiedy osiadł ponownie w Warszawie. Stał się wówczas jednym z założycieli warszawskiego Tow. Miłośników Akwariów i Terrariów. W l. 1925–7 redagował czasopismo „Akwarium i Terrarium” wychodzące w Warszawie, zamieszczając w nim liczne własne artykuły oraz wiele ilustracji. W l. 1927–35 opracował kartotekę obejmującą ok. 750 gatunków ryb słodkowodnych hodowanych w akwariach (praca przygotowana do druku przepadła w czasie powstania warszawskiego w r. 1944). W r. 1935 ilustrował czasopismo „Akwarium i Terrarium” (wydawane w Poznaniu). W l. 1938–9 współredagował i ilustrował warszawski jego odpowiednik. Po wojnie w r. 1946 podjął pracę w Muzeum Ziemi (jako kustosz), a od r. 1951 pracował w Państwowym Muzeum Zoologicznym (później w Instytucie Zoologicznym PAN), ostatnio na stanowisku kierownika Międzydziałowej Pracowni Hodowlanej. Redagował czasopismo „Wiwarium”. Do ostatniej chwili gromadził (wraz z T. Wolskim) bibliografię do fauny skorupiaków niższych w Polsce (materiał w Dziale Hist. Zoologii w Inst. Zoologii PAN).
L. ogłosił drukiem ok. 150 pozycji (artykułów, broszur, notatek) z zakresu przyrodniczego, m. in. (wspólnie z T. Wolskim) Nowy gatunek w rodzaju: strzebla (Phoxinus Agas), Strzebla przekopowa (Phoxinus Dybowski spec. nova), („Spraw. z Posiedzeń Tow. Nauk. Warsz.” Wydz. Nauk Mat.-Przyr. R. 3: 1910 z. 2) oraz kilka popularnych broszur z zakresu akwarystyki, a także z zakresu plastyki: Batik. Cz. I (W. 1922, praca nagrodzona na konkursie Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie).
Zmarł L. 1 X 1963 w Warszawie. Żonaty był trzykrotnie: z artystką-plastyczką Zofią Kossuth (1890–1922), z Janiną Godlewską (zm. 1944) oraz z Romaną Anielą Sztabholc, 1. v. Güntner. Syn Jan Bolesław z pierwszego małżeństwa (ur. w r. 1928) zginął 19 VII 1944 w Warszawie, zamordowany przez Niemców.
Grajewski, Bibliografia ilustracji; Catalogue-Section Polonais. Exposition internationale des Arts Decoratifs et Industriels Modernes, Paris 1925; Wiercińska J., Katalog prac wystawionych w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w l. 1860–1914, Wr.–W.–Kr. 1969; – Feliksiak S., Zasługi wychowawczo-naukowe Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, „Problemy” 1967 nr 4 s. 239–45; Helczyński J. M., Zasługi wychowawcze Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, „Stolica” 1965 nr 32; Huml I., Warsztaty Krakowskie, (w druku); Jastrzębowski W., Geneza, program i wyniki działalności Warsztatów Krakowskich i Ładu, „Polska Sztuka Ludowa” 1952 nr 1 s. 13–22; Oliva O., K sedemdesatinam Zygmunta Lorece, Akwarium a Terarium, Praha 1961 z. 6 s. 94–5; Polskie życie artystyczne w latach 1890–1914, Wr.–W.–Kr. 1967; Puciata-Pawłowska J., Wojciech Jastrzębowski, „Pion” 1935 nr 16 s. 9; Wankie W., Z Zachęty, „Świat” (W.) 1920 II półr. nr 52 s. 6; Witkiewicz K., Pisanki na materiałach (batik), „Rzeczy Piękne” (Kr.) 1919 nr 4 s. 20–1; Woroniecki E., Artyści polscy w Paryskim Salonie, „Tyg. Ilustr.” 1924 I półr. Nr 7 s. 101; tenże, Olbrzymi sukces sekcji polskiej na wystawie dywanów i kilimów w Luwrze, „Świat” (W.) 1927 II półr. nr 31 s. 10; – Ankieta ZPAP; Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych, II; – „Sfinks” 1912 z. 53, 54, 1913 z. 68, 69; „Sztuki Piękne” 1927 s. 112, 1928 s. 319, 1929 s. 111; – Inst. Zoologii PAN: Dział Hist. Zoologii, Akta osobowe nr inw. 753 (bibliogr. prac przyrodniczych); – Słownik Biologów Polskich, Oprac. K. Kowalska, (mszp.).
Irena Huml