Biogram Postaci z tego okresu
 Zbigniew Sienieński z Sienna i Rymanowa h. Dębno      herb Zbigniewa Sienieńskiego, Kasztelana Sanockiego - Mikołaj REY, Zwierziniec, Kraków 1574 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl.

Zbigniew Sienieński z Sienna i Rymanowa h. Dębno  

 
 
brak danych - po 1567
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sienieński Zbigniew z Sienna i Rymanowa h. Dębno (zm. po 1567), kasztelan sanocki. Był synem kaszt. małogoskiego Wiktoryna (zob.) i Elżbiety z Dembińskich.

Od ok. r. 1530 był S. dworzaninem królewskim. W r. 1531 uczestniczył w kampanii pokuckiej hetmana kor. Jana Tarnowskiego, służąc z pocztem 20-konnym w chorągwi hetmańskiej, dowodzonej przez Marcina Trzebieńskiego. Brał udział w bitwie pod Gwoźdźcem (19 VIII) i pod Obertynem (22 VIII). Po zwycięstwie został wysłany przez Tarnowskiego z relacją o przebiegu kampanii do króla do Krakowa, dokąd przybył 29 VIII przyprowadziwszy ze sobą jednego ze znaczniejszych jeńców mołdawskich. Na dworze Zygmunta I przebywał do r. 1544. Wg świadectwa Mikołaja Reja odznaczał się ogładą i dowcipem oraz walecznością. Zapewne więc otrzymał staranne wykształcenie (Rej pisze o «włoskim ćwiczeniu»). Znajomość rzemiosła rycerskiego zyskała mu popularność nie tylko na dworze, lecz także wśród szlachty sanockiej. Dn. 7 VIII 1548 dostał od Zygmunta Augusta ekspektatywę na kaszt. sanocką, którą objął przed 31 VIII 1551; w r. 1551 nadał mu król dobra Surowiczny Potok koło Rymanowa «za niezwykłą dzielność wojenną». W r. 1561 wziął S. udział w uroczystym pogrzebie Tarnowskiego w Tarnowie.

S. był dziedzicem miast Rymanowa i Iwonicza i należnych doń wsi w ziemi sanockiej, w r. 1549 wszedł w posiadanie Bychawy z przyległościami w woj. lubelskim. Miał nadto bogate sołectwo w Haczowie, w r. 1553 nabył kamienicę w rynku krośnieńskim od Hieronima Stana, którą w r.n. zamienił z białoskórnikiem i rajcą Wojciechem Rymerem na bardziej okazałą, wartości 4 tys. złp. Kupował w Krośnie wina węgierskie, zamawiał wyroby złotnicze i korzystał z usług tamtejszych blechów. Utrzymywał kontakty handlowe z Bardiowem (gdzie interweniował często w obronie swych poddanych, wywożących za granicę płótna i przędzę), a także z węgierską szlachtą przygraniczną (np. z Emerykiem Drugethem Hommonayem).

Był S. jednym z pierwszym zwolenników reformacji w Sanockiem, przy czym jego odstępstwo od Kościoła katolickiego nie miało – jak się wydaje – religijnego powodu. Zanim bowiem osadził S. w Rymanowie ministra, przez wiele lat gnębił i ograbiał z dziesięcin proboszcza w Głębokiem i altarystę Jana z kościoła parafialnego w Rymanowie. W lipcu 1547 dokonał najazdu na Królik, wieś z dóbr stołowych biskupa przemyskiego, gdzie przywłaszczył sobie siano i zmusił poddanych do wypłacenia sobie należnego biskupowi czynszu. Bp Jan Dziaduski obłożył go za to 19 IX t.r. ekskomuniką, która jednakże nie została ogłoszona publicznie. W r. 1552 sprowadził S. do Rymanowa Tyburcjusza Boryszowskiego, byłego księdza katolickiego, który przystąpił do otwartego propagowania reformacji. Pod naciskiem Dziaduskiego w r. 1553 Boryszowski opuścił Rymanów, ale już w r. 1554 rozpoczął głosić kazania w Rymanowie pochodzący ze Śląska Niemiec Ambroży. I ten został ogłoszony przez biskupa heretykiem i skazany na opuszczenie diecezji 6 III 1555; chyba jednak nie podporządkował się wyrokowi, korzystając z opieki S-ego, ponieważ wiadomo, iż nadal przebywał w Rymanowie minister protestancki.

Zamachu na kościół parafialny w Rymanowie dokonał S. dopiero w r. 1565. Nie ograniczył się przy tym do wyrzucenia księży, zagarnięcia dóbr plebańskich i obrabowania świątyni, lecz – jak zapisano w aktach procesowych – rozdeptał Najśw. Sakrament, a świętymi olejami kazał sobie wysmarować buty. Zaprowadziwszy w kościele nabożeństwa ewangelickie, zmuszał do uczestnictwa w nich swoich poddanych. Pozwany 20 V t.r. przez następcę Dziaduskiego, Walentego Herburta, nie stawił się przed sądem biskupim w Brzozowie i został zaocznie ogłoszony heretykiem i ekskomunikowany. Tym razem wyrok ogłoszono publicznie w Przemyślu, Sanoku i w Krośnie. S. usunął następnie księży z innych kościołów w swoich dobrach, z Klimkówki i Głębokiego. W Iwoniczu zagarnął tylko grunta plebańskie i dziesięciny; od zreformowania kościoła odstąpił za sporą sumę pieniędzy od iwonickich poddanych. Brak jednak informacji o udziale S-ego w życiu kształtującego się w tym czasie w Małopolsce Kościoła kalwińskiego, nie przyłączył się też do ruchu antytrynitarskiego. S. zmarł po r. 1567.

Był S. dwukrotnie żonaty; jego pierwszą żoną była Anna, córka Jana Tęczyńskiego, woj. sandomierskiego, drugą – Anna z Kormanickich. W pierwszym małżeństwie miał synów: Jana, kaszt. halickiego (zob.), Mikołaja i Stanisława, z drugiego pochodziła córka Zofia, żona Andrzeja Piotra Stadnickiego z Dubiecka.

 

Dworzaczek; Niesiecki; Paprocki; Żychliński, VIII; Urzędnicy, III/1; – Dworzaczek W., Hetman Jan Tarnowski, W. 1985; Rymanów. Dzieje miasta i zdroju, Pod red. F. Kiryka, Rymanów 1985 s. 61–2; Spieralski Z., Kampania obertyńska 1531 roku, W. 1962; Śliwa T., Rozwój protestanckiej reformacji w diecezji przemyskiej w połowie XVI w., Przemyśl 1975–7 s. 19–22 (Odb. z „Kron. Diec. Przemyskiej”); – Hosii epistolae, VI; Matricularum summ., V 66, 77, 335, 499, 7818; Rej M., Zwierzyniec, Kr. 1895; – AP w Przemyślu: Consularia Crosnensia t. 15 s. 250, 402, t. 16 s. 55; Okresní Archiv Bardejov: nr 8628, bez sygn. listy z 8 V 1542, 9 VI 1549, 7 VII 1562, 4 VI 1564.

Feliks Kiryk

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

rodzeństwo - 4 (w tym 2 braci), zmiana wyznania, opieka nad protestantami, ród Dębnów, dwór króla Zygmunta I Starego, kara ekskomuniki, herb rodu Dębnów, przekazywanie kościołów protestantom, teść - Kasztelan Wojnicki, dobra w Ziemi Sanockiej, dobra w Woj. Lubelskim, matka - kasztelanka małogoska, bitwa pod Obertynem 1531, teść - Wojewoda Sandomierski, teść - Kasztelan Lubelski, osoby z dzieł Mikołaja Reya, matka - podskarbianka koronna, kasztelania sanocka, rodzina Sienieńskich (z Sienna) h. Dębno, odejście od katolicyzmu, kampania obertyńska 1531, matka - kanclerzówna koronna, teść - marszałek koronny, teść - urzędnik ziemski sandomierski, syn - Kasztelan Halicki, matka - kasztelanka krakowska, matka - wojewodzianka sandomierska, wuj - Kasztelan Rozpierski, małżeństwa - 2 (osób zm. w XVI w.), matka - cześnikówna koronna, teść - urzędnik ziemski lubelski, odbieranie uposażenia kościołom, syn - poseł na sejm I RP, teść - starosta w Woj. Bełskim, odbieranie dóbr duchownym, ojciec - dworzanin królewski, ojciec - starosta w Woj. Ruskim, stryj - Kasztelan Kamieniecki, handel winem, matka - starościanka biecka, najazdy na dobra kościelne, matka - starościanka krakowska, matka - córka urzędnika ziemskiego krakowskiego, teść - starosta w Woj. Krakowskim, matka - starościanka sandomierska, teść - starosta w Woj. Lubelskim, teść - starosta w Woj. Ruskim, ojciec - Kasztelan Małogoski, matka - starościanka przedecka, wuj - urzędnik ziemski, wuj - starosta w Woj. Sieradzkim, stryj - Kasztelan Halicki, bitwa pod Gwoźdźcem 1531, kościół parafialny w Rymanowie, syn - urzędnik ziemski, syn - poseł na sejm Królestwa Polskiego, syn - urzędnik ziemski, syn - dyplomata, przejście na protestantyzm
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

 
     
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.