Bochenek Włodzimierz Marcin (1879–1931), działacz oświatowy, społeczny i polityczny. Ur. w Szelkowie (pow. Maków mazow.), pochodzenia szlacheckiego, syn Stanisława i Teofili z Sobockich. Już w gimnazjum w Suwałkach brał udział w uczniowskich tajnych kółkach samokształcenia. W 1898 wstąpił na wydz. fiz.-matem. Uniw. Warsz. Został prezesem Komitetu Centralnego organizacyj uczniowskich (tajnych) i wiceprezesem studenckiej »Bratniej Pomocy«. 9 I 1900 stał na czele tajnego I zjazdu kół uczniowskich samokształceniowych w Warszawie i został aresztowany wraz z całym zjazdem. Po 21/2 miesiącach więzienia śledczego był oddany pod dozór policji i relegowany z uniwersytetu. Pracował następnie jako nauczyciel prywatny. Przyjęty do Związku Młodzieży Polskiej (»Zet«) – konspiracji akademickiej, kierującej Młodzieżą Narodową i wywierającej wpływ na ogromną większość polskiej młodzieży akademickiej we wszystkich trzech zaborach i zagranicą, osiągnął w nim stopień wyższy »brata«. Od 1902 studjował przyrodę na Uniw. Lwowskim. W 1904 został asystentem botaniki w Akademji Roln. w Dublanach, w 1905 demonstratorem farmakologji i farmakognozji na wydz. lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego. Od początku pobytu w Galicji oddawał się nadal przedewszystkiem pracy narodowej. Był wtedy najbardziej wpływowym człowiekiem w Młodzieży Narodowej. Kierował komisją gimnazjalną przy Centralizacji »Zetu«. W 1905/6 był członkiem centralizacji (mieszczącej się wtedy we Lwowie). Był prezesem »Bratniej Pomocy« słuch. uniw. Pisywał zwłaszcza do »Teki« – miesięcznika Młodzieży Nar. i do »Słowa Polskiego« (oba we Lwowie). Brał udział w pracy narodowej wśród unitów, przekradających się do Galicji po słowo Boże, i w pracy asymilatorskiej w duchu narodowym wśród żydów, prowadzonej przez »Zet« w Tow. Ośw. Lud. Za fałszywym paszportem jeździł w sprawach młodzieży do Królestwa. W r. 1905 jako delegat Centralizacji »Zetu« brał udział kierowniczy w organizowaniu strejku szkolnego. Po ukończeniu studjów jesienią 1906 wrócił do Królestwa. W 1907/8 był inspektorem (wychowawcą) w internacie Warszawskich Kursów Pedagogicznych dla nauczycieli ludowych, które prowadzono w duchu narodowo-niepodległościowym (późniejsze seminarjum państw. im. Konarskiego). W l. 1909–1917 pracował w syndykacie roln. w Lublinie. Współorganizował tamtejsze Tow. Liter.-Nauk., któremu w 1911 przewodniczył. W 1915–1917 wykładał nauki przyr. na Kursach Pedagog, dla kobiet i w 8-klasowej szkole realnej im. J. Zamoyskiego. Organizował Lubelskie 4-letnie Seminarjum Nauczyciel, dla kobiet i mężczyzn i był w 1916/17 jego dyrektorem. W l. 1917–1919 był inspektorem szkolnym w Lubartowie, w 1919/20 star. referentem w wydz. seminarjów nauczycielskich Min. W. R. i O. P., od 1920 kierownikiem oddziału finansowego w departamencie szkolnictwa powszechnego Min. W. R. i O. P., od 1922 kierownikiem takiegoż wydz. w kuratorjum okr. szkoln. warsz. W 1923 spowodu słabnącego zdrowia przeszedł na stanowisko radcy do wydz. szkoln. średn. w temże kuratorjum.
W 1906 wszedł do Ligi Narodowej (konspiracji, kierującej obozem demokratyczno-narodowym). W ciągu pół roku od jesieni 1906 do wiosny 1907 prowadził narodową akcję oświatową i polityczną na Chełmszczyźnie pod fałszywem nazwiskiem Marcina Huczwiańskiego. Od 1907 pracował w Nar. Zw. Robotn. i w jego organizacji bojowej. W 1908 wystąpił z Ligi spowodu zwrotu jej ku Rosji. Brał b. czynny udział w ruchu niepodległościowym, pozostając stale w łączności z »Zetem« i wywierając wpływ na Młodzież Narodową. W 1912–1916 był komendantem okr. lubelsk. drużyn skautowych. W latach przedwojennych redagował pisma tajne: »Głos Ziemi Chełmskiej« i »Walkę o Szkołę Polską«, pisywał do jawnych: »Tygodnika Polskiego« (warszawsk. organu tzw. Secesji N. D.) i »Ziemi Lubelskiej«. W 1914 po wybuchu wojny należał do »Komitetu Niepodległościowego« w Lublinie. W 1918 po traktacie brzeskim brał udział w tworzeniu przez Org. Młodz. Nar. – zrazu na Chełmszczyźnie i Podlasiu, Towarzystwa »Straż Kresowa«. Z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości B. oddał się zwłaszcza pracy nad duchowem zespoleniem Kresów z Macierzą. W 1919 współorganizował – jako sekretarz gener. – centralę »Straży Kresowej« w Warszawie i uczestniczył w organizowaniu prac przyfrontowych »Straży« oraz samorzutnego plebiscytu na rzecz Polski na całym obszarze Ziem Wschodnich. W 1922 współorganizował okręg środkowy Zw. Obrony Kresów Zach. Do 1924 był prezesem tego okręgu, a do śmierci członkiem rady naczelnej Z. O. K. Z. Należał w 1918 do założycieli Zw. Młodej Polski, grupującego b. członków Org. Mł. Nar. i był w 1924–1926 jego prezesem. Po zamachu majowym 1926 przystąpił do stworzonego wtedy (z inicjatywy Zw. Młodej Polski) Związku Naprawy Rzpltej, gdzie został wiceprezesem komisji oświatowej i członkiem rady naczelnej Związku. Po ukończeniu pracy programowej Związku w dziedzinie oświaty i wychowania w końcu 1927 wycofał się z życia politycznego. Pozostał nadal w pracach społecznych i w Związku Senjorów Org. Mł. Nar. (od 1928 przemianowanego na Zw. Senjorów O. M. N. i Z. P. M. D.), który współorganizował w 1926, a którego wiceprezesem i duszą prac jego pozostał aż do zgonu. Należał do inicjatorów obchodu 25-lecia walki o szkołę polską i był członkiem komitetu obchodu. Zmarł w Komorowie pod Warszawą 9 IX 1931.
Piskorski T.; Ś. p. Włodzimierz Bochenek (»Harcmistrz«, miesięcznik starszyzny harcerskiej 1931, nr 11–12 i uzupełnienie pt. »Errata« w nr l, 1932); Nasza walka o szkołę polską 1901–1917, I–II, W. 1932–1934; Głównie: – notatki autobiograficzne i dokumenty osobiste B. oraz ustne relacje towarzyszów jego prac.
Stanisław A. Groniowski