Ratołt z Wiśniewa i Falent h. Rogala (zm. 1508/9), stolnik płocki. Pochodził z Wiśniewa na Zawkrzu koło Mławy, nazywany też Wiśniewskim, był jedynym synem Piotra Łyczka (mylnie identyfikowanego z Piotrem Dobrskim) z Modły, graniczącej z Wiśniewem. W r. 1443 Piotr Łyczko zamienił z Władysławem I (Włodzisławem I), księciem płockim, Modłę na książęcą część Wiśniewa. Następnie tenże Piotr uzyskał w sąsiedztwie część Podkrojewa. Zapewne był on krewnym innego Rogality, Mikołaja z Podkrojewa, sędziego zawkrzeńskiego i star. płockiego, któremu R. w r. 1463 zapisał swoje dobra: Wiśniewo, Podkrojewo i Modłę (zapis został unieważniony).
R. zapewne wcześnie związał się z dworem młodych książąt warszawskich, władających od r. 1462 Mazowszem płockim. W r. 1473, obok czołowych urzędników dzielnicy warszawskiej Bolesława V, wziął udział w zapośredniczeniu ugody w sprawie granicy dóbr załubickich opactwa czerwińskiego, położonych w ziemi warszawskiej. Nie wiemy, jakie stosunki łączyły wówczas R-a z Januszem II, od r. 1475 księciem płockim, jednakże właśnie Janusz II nadał R-owi urząd stolnika płockiego po Janie z Radzanowa i Ciebniewa (Ciemniewa), zmarłym w r. 1481, zarazem kanclerzu Bolesława V w r. 1478 i kanclerzu Konrada III czerskiego w r. 1480. Jako stolnik płocki R. pojawił się 4 XII 1482 w Płocku na zjeździe Janusza II z dygnitarzami księstwa płockiego. Do r. 1489 występował R. jako świadek czynności prawnych Janusza II na zjazdach dygnitarzy w Płocku, a także w Ciechanowie, Czerwińsku, Płońsku, Raciążu, notowany z reguły bezpośrednio po kasztelanach, a przed innymi urzędnikami ziemi płockiej. Nie należał jednak do najbliższego otoczenia księcia, objeżdżającego wraz z nim Mazowsze północno-wschodnie. W r. 1489 R. oskarżony został o zabójstwo, wraz ze wspólnikami, kapłana Szczepana z Sikorów, plebana kościoła w Podkrojewie na Zawkrzu. R. był jednym ze współpatronów tego kościoła, posiadając część Podkrojewa. Skazany początkowo na zapłacenie 600 fl. oraz obłożony interdyktem, w wyniku ugody R. zobowiązany został do opłaty 150 fl., które uiścił do r. 1492. Jego poręczycielami byli kaszt. płocki Mikołaj Krośnia z Dobrzykowa oraz podkomorzy płocki Jakub z Łaszewa. Część odszkodowania została przeznaczona przez biskupa na potrzeby remontu katedry płockiej. W r. 1494 R. pozostawał, wraz z grupą szlachty z Podkrojewa, w konflikcie z sąsiadem Wojenem z Podkrojewa; władza książęca ustanowiła zakład 100 kóp gr. między zwaśnionymi stronami, należącymi do jednego rodu heraldycznego.
Po inkorporacji Mazowsza płockiego do Korony (1495) R. nie wznowił swojej działalności politycznej. Zapewne uczestniczył w r. 1497 w wyprawie mołdawskiej lub był od udziału w niej zwolniony, nie został bowiem wymieniony wśród Mazowszan ukaranych konfiskatą dóbr za niestawiennictwo. W styczniu 1502, wraz z żoną i dziećmi, R. uzyskał od króla Aleksandra zapewnienie nietykalności osobistej na okres jednego roku (może z powodu długów). Następnie wszedł w posiadanie dóbr Słomino i Łazy w ziemi warszawskiej, tj. na Mazowszu książęcym. W r. 1504 R. wraz z synami Janem i Mikołajem przeprowadził z księżną Anną, wdową po Konradzie III Rudym, zamianę dóbr Słomino i Łazy, dopłacając 50 kóp gr. i otrzymując dobra Falenty, Jaworowa i Laszczki w ziemi warszawskiej. W dobrach tych następnie przebywał i pisał się z Falent. Zmarł przed 29 III 1509, kiedy wystawiono nominację dla Jakuba Sułkowskiego, jego następcy, na urząd stolnika płockiego.
R. był żonaty z Dorotą, pochodzącą z rodu Junoszów; w r. 1510 król Zygmunt ustanowił zakład 300 grzywien między nią a synem Jakubem. Pozostawił R. synów Jana, Mikołaja i Jakuba.
Spośród nich Jan Wiśniewski z Falent był oskarżony w l. 1509–10 o kradzież i oczyścił się, przedstawiając 10 X 1510 w Warszawie 6 świadków z trzech rodów: ojcowskiego (Rogala), babki (Rawicz) i matki (Junosza). Jan był żonaty już w r. 1507 z Katarzyną, córką Pawła Węża Wilskiego, wnuczką Mikołaja Węża, woj. czerskiego. Miał konflikt o Falenty z Anną Mrokowską, posiadaczką drugiej części Falent. Po śmierci Jana Katarzyna została żoną Michała Zaliwskiego, kaszt. liwskiego. Córka Jana i Katarzyny, Anna Falęcka odziedziczyła dobra Falenty, była żoną Zygmunta Zawiszy z Budziszyna, została zamordowana przed 5 II 1533.
Mikołaj Wiśniewski pisał się z Przełaji w ziemi warszawskiej, był oskarżony o najazdy i rabunek, siedział w więzieniu, skąd został zwolniony przez króla w r. 1534.
Jakub Wiśniewski odziedziczył dobra na Mazowszu płockim, miał konflikty z sąsiadami, a w r. 1533 objął po swej bratanicy Annie dobra Falenty, które sprzedał Mikołajowi Wolskiemu.
Słown. Geogr., II 368; Słown. Hist.-Geogr. Woj. Płockiego, s. 60; Wolff, Studia nad urzędnikami maz.; – Lasocki Z., Szkice z życia szlachty zawkrzeńskiej w XV i XVI w., „Mies. Herald.” T. 10: 1931 s. 51; Sobol B., Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu książęcym, W. 1968 s. 92, 186; Zielińscy G. J., Wiadomość historyczna o rodzie Świnków, cz. 1, Tor. 1880 s. 91; – Acta capitulorum crac., nr 487, 488, 492, 497; Matricularum summ., III, IV; Mazowieckie zapiski herbowe, Wyd. A. Wolff Kr. 1937 nr 739, 744, 889 (dotyczy Jana); Zapiski i roty polskie z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, Wyd. W. Kuraszkiewicz i A. Wolff, Kr. 1950; Zbiór dok. m. Płocka, I nr 220, 244, 247, 251 (dotyczy Stanisława Dobrskiego, podstolego płockiego); – AGAD; dok. perg. 6691, Metryka Kor. 337 k. 7v., 20v., 36v., 125, t. 6 k. lev., 143, t. 18 k. 195v., 259 (dotyczy Jana); IH PAN: Kartoteka Słown. Hist.-Geogr. Mazowsza w średniowieczu, oprac. przez A. Wolffa; – Materiały do wykazu urzędników mazowieckich do r. 1526, przygotowywanego przez autora życiorysu.
Kazimierz Pacuski