Przedpełk (Pełka) z Kopydłowa h. Dryja (zm. 1451–3), kasztelan lędzki. Pochodził z Kopydłowa w Konińskiem, skąd u schyłku XIV w. pisało się kilku właścicieli – Andrzej, Mikołaj i Tomasz.

P. wystąpił w Kopydłowie po raz pierwszy w r. 1407. W r. 1410 uczestniczył w wielkiej wojnie z zakonem krzyżackim – Jan Długosz pisze, że pod Grunwaldem P. wziął do niewoli Jerzego Gersdorfa, chorążego chorągwi św. Jerzego. Zapewne nagrodą za Grunwald było nadanie mu w użytkowanie dużej wsi królewskiej Blizanów koło Stawiszyna; potwierdzony jest w niej w r. 1412, kiedy to toczył spory o tamtejszy młyn ze star. generalnym Wielkopolski (a w r. 1422 zajeżdżał tamtejszego plebana). W r. 1413 wystąpił dwukrotnie z tytułem kaszt. zbarskiego; nie jest pewne, czy określenie to nawiązywało do tytułu królewskiej hierarchii urzędniczej, czy też miało związek z funkcjami w organizacji majątkowej arcybiskupstwa gnieźnieńskiego («districtus de Dzbarz»). Od wiosny 1414 występował już jako podstoli kaliski – tytuł uzyskał może w związku z odprawianiem poselstwa do w. mistrza (kredytywa Jagiełły z 23 IV 1414). W r. n. działał w Koninie jako tamtejszy wicestarosta, nie znamy jednak jego mocodawcy. W l. n. słychać o nim niewiele. Nie zrywał jednak kontaktu z dworem, np. w sierpniu 1421 przebywał przy królu w Wiślicy. Przed 11 VIII 1426 otrzymał dobrze uposażoną kaszt. lędzką, ale publicznie występował nadal sporadycznie. W wydarzeniach ogólnopaństwowych brał udział rzadko: dn. 27 II 1434 świadkował na akcie Władysława Jagiełły nadania w dożywocie Litwy Zygmuntowi Korybutowicowi. W r. 1436 przywiesił swą pieczęć do dokumentu pokoju brzeskiego z Krzyżakami (1453), w r. 1438 był w Piotrkowie na sejmie, gdy Władysław III zobowiązał się zachowywać przywileje swych poprzedników. W Wielkopolsce wystąpił kilkakrotnie w otoczeniu star. generalnego Wielkopolski Andrzeja Ciołka (1434–5). Sporadycznie pojawiał się na kaliskich sądach wiecowych i rokach ziemskich, rzadko notują go zapisy sądów odbywanych przez króla w Wielkopolsce. Nie odnotowano go nawet wśród osób towarzyszących w Wielkopolsce Kazimierzowi Jagiellończykowi w inauguracyjnych objazdach kraju (1447, 1450).

Pod koniec życia P. dysponował dość znacznym majątkiem, dzierżonym na różnych zasadach. Poza własnym Kopydłowem otrzymywał czynsze z królewskiego Blizanowa, bliżej nie znanej Dąbrowy, Dzierżnicy, podkonińskiej Woli (w której kupił czynsze od jej właściciela Stanisława Roszusta), wreszcie Ślesina, miasteczka biskupów poznańskich, trzymanego być może również w dzierżawie. Jako pan lędzki pobierał cła kasztelańskie w Koninie i w Ślesinie. Dysponował nadwyżkami gotówki, którą pożyczał szlachcie, duchownym, sołtysom. Ich długi u P-a wynosiły ok. r. 1450 ponad 500 fl. węgierskich. Pozbawiony potomstwa (w r. 1433 i 1447 wspomniana jest tylko jego żona Wichna) poczynił znaczne fundacje: w r. 1447 dokonał zapisu na rzecz poznańskich wikariuszy katedralnych, w r. 1449 ufundował altarię w katedrze gnieźnieńskiej, już zapewne wcześniej dotował dwa ołtarze w kościele w Koninie i dwa w katedrze gnieźnieńskiej. W r. 1449 spisał testament, w którym przeznaczał wszystkie swe majętności na rzecz Kościoła i biednych. W r. n. zmienił te postanowienia w nowym testamencie, ustalając głównym jego egzekutorem i spadkobiercą «nepotem suum germanum» – Jakuba z Tarnowa (bliżej nie znanego – zapewne spod Pyzdr), który m. in. miał przekazać po 10 grzywien dla szpitali w Radziejowie, Pobiedziskach, Strzelnie, i tyle samo dla klasztorów: Karmelitów Bożego Ciała w Poznaniu i Norbertanek w Strzelnie. Zmarł P. zapewne niedługo potem, po 22 V 1451; jego następca na kasztelanii lędzkiej znany jest od 9 X 1453.

Boniecki, XI; Gąsiorowski, Urzędnicy wpol.; – Acta capitulorum, II; Akta Unii, s. 99; Arch. Kom. Hist. AU, Kr 1886 III (Wybór zapisek sądowych kaliskich z lat 1409–1416) 204, 207, 230; Długosz, Historia, IV 60; Kod. Wpol., V, VII nr 726; Łaski, Liber benef., I 239; Vol. leg., I 57, 128; Wielkopolskie roty sądowe XIV–XV wieku, P.–Wr. 1960–81 II nr 728, 1136, IV nr 476, 689, 979, V nr Konin 221, 222, 291, 387, 464, 465; – Arch. Archidiec. w P.: ACons. 32 k. 33–34v.; Arch. Państw. w P.: Poznań Gr. 1 k. 4, 84, Gr. 2 k. 205, Gr. 3 k. 54v., Konin Z. 1 k. 261 i passim, Z. 2–5, Kalisz Gr. 18 k. 104v.; B. Jag.: rkp. 8057 k. 261.

Antoni Gąsiorowski