Aigner Piotr (zm. 1841), architekt. Urodzony w poł. XVIII w., studja odbywał sumptem króla Stanisława Augusta w Rzymie, po których skończeniu został mianowany członkiem (socio di merito) akademji św. Łukasza. Wstąpiwszy w r. 1782 do służby czynnej w wojsku koronnem jako budowniczy wojskowy, został profesorem korpusu inżynierów 11 VIII 1792. W czasie powstania stał przy naczelniku Kościuszce i na jego życzenie napisał książkę: Krótka nauka o pikach i kosach (W. 1794). Pierwszą wybitniejszą pracą architektoniczną jego było przerobienie w 1788 r. w stylu klasycznym wedle planów St. Kostki Potockiego fasady kościoła oo. bernardynów p. wez. św. Anny w Warszawie, na podobieństwo kościoła Il Redentore w Wenecji, oraz przebudowanie dzwonnicy przy tymże kościele. Niebawem stał się wziętym architektem, którego powoływano do kapitalniejszych budowli. Z prac jego zasługują na wymienienie: w Puławach – kościół Najświętszej Marji Panny na wzór Panteonu rzymskiego, świątynia Sybilli (kopja świątyni w Tivoli), pałac zwany Marynki dla ks. Marji Wirtemberskiej, domek gotycki (od 1798–1809); w Kaliszu – pomnik ku uczczeniu Napoleona, fundowany przez armję polską (1808); w Warszawie – przebudowa nabytego przez rząd Królestwa Polskiego od Dominika ks. Radziwiłła pałacu na Krakowskiem Przedmieściu, zwanego później Namiestnikowskim, dziś Rady Ministrów (1817–1818); kolumnada w bernardyńskim klasztorze na wzór teatru Marcellusa w Rzymie, gdzie potem pomieszczono odwach, a gdzie mieści się dziś Muzeum Przemysłu i Rolnictwa (1818); gmach mennicy przy ulicy Bielańskiej, zburzony sczasem pod budowę gmachu warszawskiego oddziału rosyjskiego Banku Państwa, dziś Banku Polskiego (1817–19); elewacja kościoła panien kanoniczek p. wezw. świętego Andrzeja (1819); restauracja oficyny pałacu Krasińskich, zw. Rzeczypospolitej, wraz z nadbudową II piętra oficyny od ul. Świętojerskiej, dziś siedziby Sądu Najwyższego i Ministerstwa Sprawiedliwości (1822); ukończenie budowanego od 1819 r. obserwatorjum astronomicznego w ogrodzie Botanicznym (1824); kościół św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży na wzór Panteonu Agryppy w Rzymie (rozpoczęto 1819, ukończono 1826). Bawiąc od 1825–1827 r. w Krakowie, opracował i ofiarował rządowi Rzeczypospolitej Krakowskiej projekt restauracji Sukiennic. Wreszcie jego pomysłu są: Pomarańczarnia i elewacje zamku w Łańcucie. Wszystkie jego budowle odznaczają się harmonją proporcyj i wybitnym stylem klasycznym. Toteż, jako wytrawny znawca klasycyzmu i sztuk wyzwolonych, niewątpliwie najznakomitszy wówczas architekt w kraju, powołany został 5 IV 1812 na członka Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a 11 III 1817 na stanowisko profesora architektury wyższej w Uniw. Warsz. Chociaż zrazu do pracy pedagogicznej wziął się z zapałem, to jednak niebawem, na własne żądanie ustąpił dnia 18 VIII 1818 z profesury. Ponadto w czasie Królestwa Kongresowego był generalnym budowniczym rządowym. Pisał i ogłosił kilka prac fachowych, z których niektóre do dziś dnia nie straciły wartości. Są to: Nowa cegielnia (Łowicz b. d., wyd. II. 1788, wyd. III. w Połocku b. d.); Budownictwo wiejskie z cegły glino-suszonej (W. 1791); Projekt do urządzenia budowniczych policji; Rozprawa o świątyniach u Starożytnych i o słowiańskich (w Rocznikach Towarzystwa Przyj. Nauk 1812, t. VIII, 293–311); Rozprawa o guście w ogólności, a w szczególności w architekturze (w Rocznikach Towarzystwa Przyj. Nauk, t. IX, 429–458); Budowy kościołów część pierwsza (W. 1825). Pozatem w kwietniu 1807 i. złożył na ręce prezesa Towarzystwa Przyj. Nauk dzieło: Słownik architektury, a w maju t. r. Historję budowniczej sztuki, które wszakże nie zostały dotąd wydane.
Jako sędziwy starzec, Aigner udał się w 1825 r. do Krakowa gdzie bawił blisko dwa lata a w r. 1827 w podróż naukową do Włoch; przebywał jakiś czas w Rzymie, potem we Florencji, gdzie zaniemógł i po długoletniej chorobie zmarł w 1841 r.
Łoza St., Słownik Architektów, W. 1931; Enc. Org.; W. Enc. Il.; Thieme-Becker; Architekt krak., III 63, tabl. 27; Kraushar Al., Towarzystwo Warsz. Przyjaciół Nauk, W. 1900–6; Bieliński, Król. Uniw. Warsz., W. 1907–12; Prace Kom. Hist. Szt., Kr. 1934, VI, zesz. 1, s. 24*–26*; Bujański Tad., Piotr Aigner, (w rkp.)
Stefan Pomarański