Laskowski Otton (1892–1953), major W. P., historyk wojskowy. Ur. 23 III w majątku Paduń w gub. tobolskiej, był synem Wacława, zesłańca po powstaniu 1863 r., urzędnika pocztowego, i Marii Joanny z Missunów, bratem Kazimierza (zob.). Maturę uzyskał w gimnazjum klasycznym w Troicku (1910), studia rozpoczął na wydziale mechanicznym politechniki w Petersburgu; należał do Związku Walki Czynnej. Jako student IV roku został powołany w grudniu 1914 r. do wojska rosyjskiego. Dn. 13 V 1915 r. ukończył Pawłowską Szkołę Wojenną ze stopniem chorążego. Jako dowódca kompanii był ciężko ranny pod Wilnem 22 VII 1915 r. Dn. 18 V 1916 r. awansował na podporucznika. W sierpniu 1917 r. przeszedł do wojska polskiego na stanowisko dowódcy samodzielnej kompanii przy Naczelnym Polskim Komitecie Wojskowym, gdzie przejawił takt i odwagę w najtrudniejszych sytuacjach. Wróciwszy do kraju, choć niezdolny już do służby frontowej, uczestniczył w rozbrajaniu Niemców, a potem w 21 pułku piechoty w walkach pod Mińskiem. Odesłany do Warszawy w listopadzie 1919 r. z powodu odnowienia ran, ukończył w maju 1920 r. kurs pedagogiczny dla oficerów i od lipca 1920 r. rozpoczął pracę w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym, awansowany 21 XII 1920 r. na porucznika, 3 V 1922 r. na kapitana i 15 VIII 1924 r. na majora. Pod kierunkiem W. Tokarza był w Instytucie referentem miesięcznika „Bellona”, następnie kierownikiem referatu historycznego. Z wykształcenia technik, z zamiłowania żołnierz, z upodobania artysta śpiewak, poświęcił się historii wojskowej. W r. 1927 skończył studia historyczne, po czym przeszedł wraz z referatem dawnych wojen do nowo utworzonego Wojskowego Biura Historycznego. Opinie przełożonych (W. Tokarz, M. Kukiel) podkreślały zgodnie sumienność i zdolności naukowe L-ego.
W r. 1928 L. reaktywował Sekcję Historyczną Towarzystwa Wiedzy Wojskowej, od r. 1929 do 1938 redagował z szeroką inicjatywą rocznik „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. Prowadził ponadto z młodszymi współpracownikami nieoficjalne seminarium historyczno-wojskowe. Był redaktorem „Encyklopedii Wojskowej”, zamieszczając w niej oryginalne artykuły o staropolskiej wojskowości. Wydał też kilka przekładów. Publikował (wspólnie z B. Pawłowskim) program polskich badań nad dawną wojskowością (1927) oraz wypisy źródeł z tego zakresu (1928, wspólnie z S. Płoskim), zarys kampanii włoskiej 1859 r., redagował przewodnik po polach bitew powstania listopadowego (1930). Z prac indywidualnych L-ego należy wymienić książkę stanowiącą wojskową interpretację wojny 1410 r. (Grunwald, W. 1926, 2. wyd. Londyn 1943), zarys wypraw moskiewskich 1579–82 Batorego (wyd. po francusku pt. Les campagnes de Batory contre la Moscovie, w: „Etienne Batory, roi de Pologne, prince de Transylvanie”, Cracovie 1925), a zwłaszcza analityczne studium taktyczne Wyprawa na Toropiec 1580 r. („Przegl. Histor.-Wojsk.”, W. 1936 IX).
Głównym przedmiotem zainteresowań L-ego były kluczowe postaci staropolskiej wojskowości: J. K. Chodkiewicz (oryginalna metodycznie analiza Kircholmu 1605 w „Enc. Wojsk.”), Stanisław Koniecpolski (wyd. źródłowe pt. Przyczynki do działań hetmana S. Koniecpolskiego w Prusach Wsch. i na Pomorzu, „Przegl. Hist.-Wojsk.”, W. 1936 IX), Jan Sobieski (rocznicowa analiza wyprawy wiedeńskiej 1683 r., „Przegl. Hist.-Wojsk.”, W. 1933 VI i popularnonaukowa monografia Jan III Sobieski, W. 1933). Rękopis obszernego dzieła Jan III jako wódz spłonął w Warszawie w czasie wojny. Na zjeździe historyków w r. 1935 przedstawił L. rozprawę Odrębność staropolskiej sztuki wojennej, powtarzając ją w nowej wersji w języku francuskim w r. 1952 (polskie wyd. w „Bellonie” 1955 z. 2).
Dn. 9 IX 1939, po ewakuacji części Wojskowego Biura Historycznego, został L. mianowany jego szefem; wkrótce opuścił Warszawę, 17 IX przekroczył granicę i w lutym 1940 r. objął to samo stanowisko w Paryżu, następnie od końca czerwca w Szkocji; wkrótce potem został również szefem propagandy i oświaty I Korpusu. Biorąc też udział w Scottish-Polish Society, organizował odczyty o Polsce i imprezy artystyczne. W r. 1941 został przeniesiony do Londynu na zastępcę szefa gabinetu Ministra Spraw Wojskowych, a w marcu 1942 r. na referenta propagandy i oświaty w Polskim Biurze Wojskowym, tzn. Komendzie Placu. Od września 1946 r. zajmował się sprawami oświatowymi w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia, w r. 1948 zwolniony z wojska zarabiał na skromne utrzymanie lekcjami śpiewu, był długoletnim członkiem Zarządu Głównego Polskiego Tow. Historycznego w kraju i na obczyźnie. Redagował w l. 1948–52 t. 1–6 „Tek Historycznych”. Schorowany, zmarł nagle 11 X 1953 r. Pochowany na St. Marys Cemetery w Londynie. Posiadał liczne odznaczenia krajowe i zagraniczne.
L. wyróżniał się jako historyk wojskowości nowoczesnym warsztatem naukowym, ujawniając wysoki kunszt przy wykorzystywaniu źródeł do odtworzenia nowego, znacznie pogłębionego obrazu sztuki wojennej okresu staropolskiego.
Żoną L-ego była od 26 XII 1917 r. Maria Seewald, z którą miał córkę Helenę (zamężną Wilczkową) oraz synów: Wacława i Jerzego, poległego w partyzantce na Podlasiu w r. 1943.
Enc. Wojsk.; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; – Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, Londyn 1964–5 I–II; – „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” 1953 nr 245, 248, 249; „Revue Internationale d’Histoire Militaire” 1952 nr 12 (wyd. 1953); „Teki Hist.” T. 6: 1953/4; – Centr. Arch. Wojsk.: Akta personalne, rkp. 5323; – Informacje syna L-ego Wacława, Marii Danilewiczowej i Reginy Oppmanowej.
Stanisław Herbst