Hulewicz Mikołaj h. Nowina (1746–1833), konfederat barski. Ur. 29 IX, był synem Józefa i Joanny z Bajerskich. Ojciec, rotmistrz chorągwi pancernej wojewody kijowskiego J. Potockiego, stronnik Leszczyńskiego, założyciel wielkopolskiej linii tej rodziny (zm. 1771), zostawił z drugiej żony 3 synów. Z tych Mikołaj i Teofil brali czynny udział w konfederacji barskiej w Wielkopolsce. Latem 1768 r. obaj zaciągnęli się do oddziału Ignacego Malczewskiego. Wkrótce zostali schwytani przez Rosjan. Ojciec za obu synów złożył znaczny okup, lecz skoro tylko zostali wypuszczeni, zaraz wyekwipował ich i znowu wysłał do konfederacji. Mikołaj otrzymał stopień rotmistrza i dowództwo chorągwi. W listopadzie (?) podpisał, oblatowany w Pyzdrach manifest przeciwko pierwszemu marszałkowi Wojciechowi Rydzyńskiemu. Dn. 29 XII 1768 r. był asesorem elekcji marszałka I. Malczewskiego w Koninie. Zaognił mimo woli i przyśpieszył wybuch konfliktu między Malczewskim a Józefem Gogolewskim, ostrzegając go (w poł. stycznia 1769) o grożącym mu ze strony Malczewskiego niebezpieczeństwie. Brał udział w bitwach: pod Łobżenicą (4 XII 1768), Kościanem (5 I 1769), następnie pod Turskiem (ok. 2 II), Częstochową (11 II), Pakością (19 III) i Wilczynem (21 III). Dn. 22 III wysłany został przez Malczewskiego do pow. pyzdrskiego dla ściągania podatków i zbierania rozproszonych oddziałów. Dn. 15 V 1769 r. podpisał akt potwierdzający Malczewskiego na stanowisku marszałkowskim. Umieszczony był w wykazie przesłanym gen. ros. Weymarnowi, jako jeden z bardziej aktywnych konfederatów wielkopolskich. Wycofał się zapewne jeszcze przed upadkiem konfederacji. Ożeniony z Franciszką Raczyńską, miał z nią wiele dzieci, z których synowie, Klemens i Józef, byli oficerami wojsk polskich. Zmarł H. 21 XII 1833 r., pochowany w Gurowie koło Gniezna.
Wojtkowski A., Bibliografia historii Wielkopolski, P. 1938 I 68; Boniecki, VII 408; Uruski, V 227; Żychliński, XXII 30 n.; – Kitowicz J., Pamiętniki, Lw. 1882 s. 158; – B. Narod.: Coll. aut. 157/2; Arch. Państw. w P.: Grodz. Pozn. Inskr. 1360 f. 394 v., 1362 f. 283, 559 (stara sygn.) f. 100, 560 (stara sygn.) f. 218, 620, Grodz. Pyzdr. Inskr. 487 f. 158, 78 (stara sygn.) f. 301; Pozn. Tow. Przyj. Nauk.: rkp. X A 5; B. Ossol.: rkp. 257; Libri bapt. Powidza, Czeszewa, Żydowam, Graboszewa (tam metryka Mikołaja), Swarzędza; Libri mort. paraf. św. Wawrzyńca w Gnieźnie (tam metryka zgonu Mikołaja); Informacje W. Dworzaczka.
Wacław Szczygielski