Biogram Postaci z tego okresu

Maksymilian Siemianowski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siemianowski Maksymilian (1810–1878), malarz, akwarelista, starosta sanocki, radca Namiestnictwa. Pochodził z rodziny ziemiańskiej osiadłej w Galicji. Ur. w Sanoku, był jednym z czworga dzieci Józefa, komisarza cyrkularnego w Sanoku, i Antoniny z Janickich, bratankiem Euzebiusza (zob.), starszym bratem Franciszka Ksawerego (zob.). Prawdopodobnie pokrewieństwo łączyło braci Siemianowskich z Arturem Grottgerem, którego ojcem opiekował się «jakby synem» (J. Bołoz-Antoniewicz) ich krewny Hilary Siemianowski, zaś A. Grottger nosił sygnet z h. Siemianowskich (Grzymała).

S. wraz z rodzeństwem był wychowywany w duchu patriotycznym. Ojciec S-ego był zamożnym człowiekiem, toteż w r. 1825 posłał Maksymiliana i drugiego syna Franciszka Ksawerego do Theresianum w Wiedniu. Równocześnie S. kształcił się prywatnie w kierunku artystycznym, był uczniem m.in. F. Gauermenna. Wykształcenie malarskie Siemianowskich, z uszczerbkiem dla ich późniejszej twórczości, nie trwało długo i polegało głównie na robieniu kopii ze sztychów. W literaturze podawano, że studiowali oni w wiedeńskiej ASP, nie są jednak wymienieni w wypisach z akt Akademii sporządzonych przez Aleksandra Hajdeckiego. Jest tam jedynie informacja, że w r. 1838 na wystawie ASP wystawili dwa pejzaże.

Po ukończeniu Theresianum w r. 1832 S. pracował jako praktykant konceptowy min. stanu, w r. 1840 jeździł służbowo do Triestu i Wenecji, w r. 1844 został mianowany koncypistą ministerialnym. W r. 1846 uzyskał dwuletni urlop i jesienią t.r. wyjechał ze swym bratem do Włoch. Mieszkali nad jeziorem Garda, wiele podróżowali po całym kraju; byli w Mediolanie, Genui, Parmie, Mantui, Padwie, na Elbie, w Rzymie, Neapolu i okolicach, Sorrento, Capri, Pompei (m.in. spędzili noc na Wezuwiuszu), Sycylii (Taormina). Później prawdopodobnie zwiedzili Berlin i Pragę (i tam malowali widoki tych miast), w końcu lata 1848 powrócili do Wiednia. Pobyt S-ego we Włoszech zaowocował licznymi rysunkami i akwarelami przedstawiającymi pejzaże, widoki architektury, sceny rodzajowe. Ponadto S. malował scenki rodzajowe, żołnierskie itd. Obaj bracia malowali wspólnie w przybliżeniu do r. 1850. Często swych prac wcale nie sygnowali, niektóre były oznaczone: «FMS» lub «FX i M de Siemianowski». Własne prace S-ego (malował głównie widoki morskie) były swobodniejsze w wykonaniu.

Od r. 1849 S. pracował nadal w min. stanu. W tym czasie Siemianowscy zawarli znajomość i zaprzyjaźnili się z Wincentym Polem. Możliwe, że dzięki jego sugestiom S. podjął próbę namalowania obrazu Obrona Wiednia przez Sobieskiego (w tym celu wykonał sześć kartonów, które złożone stanowiły podmalowany szkic do obrazu). W r. 1850 S. został mianowany komisarzem powiatowym w Hallstadt; nadal uprawiał malarstwo odtwarzające okoliczne krajobrazy. Jako naczelnik powiatu przyczynił się do budowy dróg i szkół; gdy opuszczał swe stanowisko wręczono mu zbiorowy dokument nadający mu honorowe obwatelstwo w 32 podlegających mu gminach. Następnie był konserwatorem zabytków architektonicznych i naczelnikiem komitatu (tj. okręgu administracyjnego) w Lewoczy na Spiszu; czynił jednak starania o przeniesienie go na posadę do Galicji. W r. 1860 mianowano go starostą obwodowym w rodzinnym Sanoku. Na tym stanowisku mimo trudnej sytuacji, zwłaszcza w okresie powstania styczniowego, starał się pełnić swój urząd, nie szkodząc rodakom. S. choć uważał walkę za bezowocną, sprzyjał powstańcom, ostrzegał ich o mających nastąpić rewizjach; w jego papierach znaleziono rysunki o tematyce powstańczej. W r. 1865 został mianowany radcą Namiestnictwa. W r. 1867, po zniesieniu dawnych starostw, Agenor Gołuchowski zaproponował S-emu stanowisko naczelnika powiatu, co było pewną degradacją. S. podał się do dymisji i mimo propozycji powołania go na wiceprezydenta Namiestnictwa galicyjskiego, w r. 1868 przeszedł na emeryturę.

Mieszkając nadal w Sanoku, S. odbywał wycieczki artystyczne w Tatry. Był uważany za jedną z wybitniejszych osobistości świata urzędniczego, ze względu na swą inteligencję, dużą wiedzę, takt i poczucie godności. W r. 1873 po pożarze Sanoka przewodniczył komitetowi wsparcia pogorzelców, był też czynny przy organizowaniu urzędniczego stowarzyszenia zaliczek i oszczędności. Gmina obdarzyła go tytułem honorowego obywatela Sanoka. S. pisał po niemiecku, natomiast mówił dobrze po polsku. Od r. 1858 był członkiem Tow. Naukowego Krakowskiego. Testamentem (spisanym w Wiedniu w r. 1867) zapisał bibliotekę oraz spuściznę artystyczną (swoją i brata) AU w Krakowie, a cały majątek (ponad 60 tys. złr.) przeznaczył na stypendia artystyczne, wsparcie dla wdów i sierot po nauczycielach ludowych. Zmarł 7 IV 1878 w Sanoku.

W r. 1902 AU przekazała spuściznę Siemianowskich w depozyt Muz. Narodowemu (gdzie znajduje się obecnie – w Oddz. Czapskich). Przed wojną we Lwowie w Muz. Lubomirskich znajdowała się kopia obrazu F. Gauermanna „Sępy pożerają jelenia” malowana przez S-ego. U Tarnowskich w Śniatynce były jakieś akwarelki Siemianowskich.

Różne były opinie o artystycznych dokonaniach Siemianowskich. Dostrzegano ich zdolności i talent malarski, uważano ich jednak tylko za uzdolnionych dyletantów, którym «niedostateczne studia nie dozwoliły […] w rysowaniu figur i kompozycji zajść tak daleko, jakby mogli, pod innym przewodnictwem się sposobiąc» (J. I. Kraszewski). Chwalił ich prace Jerzy Mycielski uważając, że im «nie brak talentu i smaku», szczególnie podobały mu się dobrze malowane konie arabskie. Krytyka dopatrywała się braków głównie w malowaniu sztafażu i postaci ludzkich oraz w kompozycji. Prace S-ego pokazywane były na wystawie Muz. Narodowego w Krakowie w r. 1894 i t.r. we Lwowie na wystawie sztuki polskiej (2 akwarele z r. 1831: Turek w zawoju prowadzący siwego ogiera i Turek w fezie prowadzący bułanego konia – obie wł. Jana Bołoz-Antoniewicza, w Skomorochach, w pow. buczackim). Z okazji przekazania zbioru do Muz. Narodowego w Krakowie urządzono ich wystawę w r. 1902.

 

Podob. S-ego w akwarelach Siemianowskich: Voyage en Sicilie au 1847 i Notte au Vesuve (obie depozyt w Muz. Narodowym w Kr.); – Pol. Bibliogr. Sztuki; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler (pod: Siemianowski Franciszek Ksawery, Z. Batowski); Wurzbach, Biogr. Lexikon, XXXIV 256; Antoniewicz, Katalog Wystawy Sztuki Pol. 1764–1886; Przewodnik po Muzeum Narodowym w Krakowie, Kr. 1908 s. 97; – Aftanazy R., Materiały do dziejów rezydencji, W. 1991 VIII; Antoniewicz-Bołoz J., Grottger, W. 1911 s. 27; Mycielski J., Sto lat malarstwa w Polsce 1760–1860, Kr. 1897; Treiderowa A., Kolekcja obrazów, rysunków i rzeźb Polskiej Akademii Umiejętności, „Roczn. B. PAN w Kr.” R. 18: 1972 s. 48; Wdowiszewski W. J., Dwaj polscy malarze. (Bracia Siemianowscy), Lw. 1881; – Arthur i Wanda. Dzieje miłości Arthura Grottgera i Wandy Monné. Listy–pamiętnik, Podali do druku M. Wolska i M. Pawlikowski, Medyka–Lw. 1928 I 157 (dot. obu Siemianowskich); Hof- und Staats-Handbuch für das Jahr 1858 (Wien), Teil 1, 4; toż für das Jahr 1859, Teil 1, 4; toż für das Jahr 1860, Teil 1; Szematyzmy Król. Galicji za l. 1861–9; – „Czas” 1878 nr 86, 1902 nr 133 s. 2–3; „Gaz. Lwow.” 1878 nr 98; „Kłosy” T. 32: 1881 (listy J. I. Kraszewskiego) s. 180, 181, 184; „Kur. Warsz.” 1850 nr 239 s. 1288 (przedruk w: „Pam. Sztuk Pięknych” T. 1: 1850 cz. 1 s. 93); „Roczn. c.k. Tow. Nauk. Krak.” T. 3: 1859 s. 24; „Tydzień Liter., Artyst., Nauk. i Społ.” R. 5: 1878 t. 6 nr 34 s. 552; „Wiad. Konserwatorskie” (Lw.) T. 12: 1924 (M.H., Wystawa starych mistrzów Lwowa); – Arch. PAN: III–2 Zespół Z. Batowskiego, teka q–3, q–12; B. PAN w Kr.: rkp. 2170 t. 2 (A. Hajdecki, Uczniowie w wiedeńskiej ASP); IS PAN: Mater. do Słown. Artystów Pol.

Róża Biernacka

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Ryszard Noch

1809-04-01 - 1887-09-14
pianista
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Zdzisław Piotr Jasiński

1863-01-18 - 1932-11-18
malarz
 

Leon Henryk Kapliński

1826-05-04 - 1873-03-01
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.