Szefer Leopold Wiktor (1881–1970), inżynier górnik, działacz gospodarczy i społeczny.
Ur. 7 VIII w Głuszkowie (pow. Horodenka) w Galicji Wschodniej w rodzinie chłopskiej, był synem Józefa, i Aleksandry z domu Martynowicz.
S. uczył się w szkole powszechnej w Kołomyi, a od r. 1893 w tamtejszym gimnazjum klasycznym, które ukończył w r. 1900 z odznaczeniem. Dzięki stypendium lwowskiego Wydz. Krajowego podjął w r. 1900 studia w Akad. Górniczej w Leoben w Austrii; został tam członkiem Czytelni Polskiej Akademików Górniczych i w l. 1902–3 był jej prezesem. Po uzyskaniu w r.1905 stopnia inżyniera górniczego i hutniczego był w l. 1905–7 asystentem u Leona Syroczyńskiego w Katedrze Encyklopedii Górnictwa i Głębokich Wierceń Szkoły Politechnicznej we Lwowie. Uczestniczył w I Zjeździe Polskich Górników w październiku 1906 w Krakowie; na zlecenie wybranej wówczas Stałej Delegacji Zjazdu Polskich Górników (od r. 1911 Delegacja Polskich Górników i Hutników) zorganizował otwartą w grudniu 1907 dwuletnią polską szkołę górniczą w Dąbrowie na Śląsku Cieszyńskim. Objął jej dyrekcję i opracował program nauczania, ucząc samemu geometrii wykreślnej, górnictwa, maszynoznawstwa ogólnego i górniczego oraz miernictwa. Wydał dla uczniów skrypt Techniczna mechanika [b.m.r.w.]. We wrześniu 1910 uczestniczył w II Zjeździe Górników i Hutników Polskich we Lwowie, na którym uchwalono, by podjąć starania o otwarcie w Galicji uczelni górniczej. W r. 1911 wszedł w skład powołanej przez Delegację Polskich Górników i Hutników Komisji Zakładów Naukowych w sprawie założenia uczelni górniczej oraz opracowania reformy szkoły wiertniczej w Borysławiu. W r. 1912 został członkiem-korespondentem Delegacji oraz członkiem zespołu przygotowującego „Memoriał w sprawie Akademii Górniczej w Krakowie”, który stał się podstawą do pertraktacji z rządem wiedeńskim i władzami lokalnymi. Na wniosek S-a powołano w r. 1912 specjalną komisję do prac nad podręcznikami dla szkół górniczych. Od r. 1913 pełnił S. w Dąbrowie funkcję radnego gminy; zredagował wówczas „Kalendarz Górniczy «Szczęść Boże» na rok 1914”, wydany przez Związek Górników i Hutników Polskich w Austrii.
W l. 1914–17, gdy w związku z toczącą się pierwszą wojną światową działalność szkoły górniczej była zawieszona, S. pracował (do końca r. 1919) w Dąbrowie jako inżynier ruchu w połączonych kopalniach węgla kamiennego «Bettina» i «Eleonora». Od r. 1917 łączył pracę w kopalniach z pracą w szkole górniczej, ponownie otwartej w Dąbrowie. W czerwcu 1919 wszedł w skład Komitetu Organizacyjnego Akad. Górniczej w Krakowie, a niebawem także w skład komitetu budowy gmachu głównego tej uczelni. W okresie od stycznia 1920 do lutego 1921 kierował w Cieszynie Inspektoratem Węglowym (początkowo przy Radzie Narodowej Księstwa Cieszyńskiego). Po podziale Śląska Cieszyńskiego latem 1920, gdy Dąbrowa znalazła się w granicach Czechosłowacji, przestał tam pełnić obowiązki radnego oraz dyrektora szkoły górniczej (zlikwidowanej w sierpniu t.r.). W marcu 1921 został zastępcą szefa Wydz. Górniczego Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu Józefa Kiedronia i wraz z nim przygotowywał kadry dla śląskich urzędów górniczych. Po likwidacji Komisariatu przeszedł 1 IX t.r. do Wydz. Przemysłu i Handlu Naczelnej Rady Ludowej dla Górnego Śląska w Katowicach, z zadaniem przejęcia od Niemców urzędów górniczych.
W czerwcu 1922 objął S. kierownictwo Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach, w październiku t.r. Sejm Śląski powołał go w skład Śląskiej Rady Wojewódzkiej, a w grudniu został zastępcą Henryka Zawadowskiego, przewodniczącego Komitetu Budowy Gmachu Województwa i Sejmu Śląskiego w Katowicach (wzniesiony w l. 1924–9). W r. 1922 wszedł też do pierwszego Zarządu Głównego Stow. Polskich Inżynierów Górniczych i Hutniczych, powstałego z przekształcenia Związku Górników i Hutników Polskich. W czerwcu 1924 został wiceprezesem Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach. W grudniu 1927 zrezygnował z wszystkich funkcji na Śląsku i przeniósł się do Warszawy, gdzie został zastępcą dyrektora tamtejszej Delegatury Górnośląskiego Związku Przemysłowców Górniczych. Opublikował w tym okresie pracę Ogólny zarys położenia gospodarczego w Polsce (Kat. 1927) oraz kilka artykułów o górnictwie i gospodarce, m.in. W sprawie kontyngentu węgla polskiego do Niemiec („Polska Gosp.” 1930 nr 2). Od listopada 1931 był dyrektorem generalnym Przedsiębiorstwa «Lignoza» S.A. w Katowicach, produkującego materiały wybuchowe dla górnictwa; funkcję tę pełnił do wybuchu drugiej wojny światowej. W l. trzydziestych działał w Komisjach: Prawnej, Komunikacyjnej i Rewizyjnej Rady Przybocznej Izby Handlowej tamże. Od r. 1932 ponownie był członkiem Zarządu Głównego, a w l. 1938–9 wiceprezesem Stow. Polskich Inżynierów Górniczych i Hutniczych oraz sekretarzem i od r. 1938 prezesem jego Śląskiego Koła. Był współzałożycielem zawiązanego 27 X 1936 Tow. Popierania Wyższych Studiów Nauk Społecznych i został skarbnikiem jego Zarządu; w grudniu t.r. Towarzystwo powołało do życia Wyższe Studium Nauk Społecznych w Katowicach. W l. 1938–9 pełnił S. tamże obowiązki konsula honorowego Estonii. W okresie międzywojennym był członkiem rzeczywistym Polskiej Korporacji Akademickiej «Silesia».
Podczas okupacji niemieckiej mieszkał S. w Warszawie; pracował dorywczo m.in. przy domowej produkcji mydła. Brał udział w pracach konspiracyjnych komórek Okręgowej Delegatury Rządu na Kraj – Śląsk i wraz z bp. Stanisławem Adamskim przewodniczył Radzie Obywatelskiej Ziem Zachodnich (późniejszej Radzie Społecznej) – organie doradczym Biura Ziem Zachodnich Delegatury Rządu na Kraj. Po powstaniu warszawskim 1944 r. mieszkał krótko w Krakowie, po czym w marcu 1945 wrócił do Katowic, gdzie objął stanowisko naczelnego dyrektora Zjednoczenia Przemysłu Materiałów Wybuchowych. Należał do członków-założycieli powstałego w r. 1945 Stow. Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego w Polsce z siedzibą w Gliwicach i do r. 1947 był jego wiceprezesem. W r. 1949 zamieszkał ponownie w Warszawie, dokąd przeniesiono siedzibę Zjednoczenia, które zmieniło wówczas nazwę na Zjednoczenie Przemysłu Organicznego «Erg». W tym czasie utracił wzrok, lecz mimo tego Centralny Inst. Ochrony Pracy w Warszawie powierzył mu w r. 1952 kierownictwo zespołu, który opracował „Przepisy bezpieczeństwa pracy przy produkcji, magazynowaniu i transporcie wewnątrzfabrycznym materiałów wybuchowych, prochów i wyrobów z nich” (W. 1957). Wspólnie z dyrektorem technicznym «Ergu», Stefanem Sternikiem, sporządził S. zbiór przepisów regulujących dopuszczenie materiałów wybuchowych do użytku w górnictwie, który z czasem stał się podstawą „Zarządzenia Ministra Górnictwa i Energetyki, Przemysłu Chemicznego i Lekkiego oraz Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego z dnia 19 sierpnia 1961 o dopuszczeniu środków strzałowych i sprzętu strzałowego do użytku w górnictwie”. Dn. 1 XII 1953 przeszedł S. na emeryturę. Zmarł 1 III 1970 w Warszawie (Falenicy), został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kw. B38–8–12). Był odznaczony Krzyżami Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi (1946).
S. był dwukrotnie żonaty; w pierwszym małżeństwie z Heleną z Tymowskich (zm. 1916) miał córkę Janinę (1911–2003), inżyniera chemika, asystentkę w Katedrze Fermentacji Produktów Spożywczych na Wydz. Chemicznym Politechn. Warsz., po wojnie pracownika m.in. Centralnego Zarządu Przemysłu Mięsnego i Dep. Techniki Min. Przemysłu Spożywczego i Skupu, oraz syna Tadeusza (1914–1940), absolwenta Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz London School of Economics, pracownika Referatu Morskiego Izby Przemysłowo-Handlowej w Gdyni, w kampanii wrześniowej 1939 r. wziętego do niewoli sowieckiej, uwięzionego w Starobielsku i zamordowanego w Charkowie. W zawartym 15 IX 1918 drugim małżeństwie z Janiną z Terlikowskich, działaczką Tow. Czytelni Ludowych, miał S. córkę Marię, po mężu Hutnik.
Enc. powstań śląskich; Golec J., Bojda S., Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, Cieszyn 1998 III 237; Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); Słown. techników, z. 19; Snoch B., Górnośląski leksykon biograficzny, Kat. 2004; Taylor, Who’s Who; – Białas S., Szybiński A., Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie w latach 1919–1959. Kronika, Kr. 1959 I 32; Czech A., Przed 11 stycznia 1937 i trochę po..., „AE Forum. Biul. Akad. Ekon. w Kat.” 2006 nr 20 s. 4–7; Grabowski W., Polska tajna administracja cywilna 1940–1945, W. 2003; Jaros J., Dzieje polskiej kadry technicznej w górnictwie (1136–1976), W. 1978 s. 145–6, 183, 185; tenże, „Salamandra” – pamięci Kolegów Górników, „Przegl. Górn.” 1989 nr 11–12 s. 401; Kossuth S., Polacy – słuchacze Akademii Górniczej w Leoben, Kat. 1964 s. 20, 49; Łakomy L., Ten, który odszedł, w: Księga pamiątkowa powstań i plebiscytu na Śląsku w piętnastolecie czynu nieznanego powstańca śląskiego 1919–1934, Kat. [1934] s. 135; Malawski Z., Pięciolecie władz górniczych na Śląsku 20.VI.1922 – 20.VI.1927, „Przegl. Górn.-Hutniczy” 1927 nr 10 s. 291–2; Piłatowicz J., Ruch stowarzyszeniowy inżynierów i techników polskich do 1939 r., W. 2005 II 25–6; Pullat R., Od Wersalu do Westerplatte. Stosunki estońsko-polskie w okresie międzywojennym, Kr. 2003 s. 50, 78; 75 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, Kr. 1994; Urbańczyk J., Leopold Szefer, „Zwrot” 1974 nr 10 s. 14–15; Zajchowska-Górska M., Człowiek wybitny i szlachetny, Kalendarz Cieszyński 1989 s. 134–5; – Dymarski M., Ziemie postulowane (Ziemie nowe) w prognozach i działaniach polskiego ruchu oporu 1939–1945, Wr. 1997; Kirkor-Kiedroniowa Z., Wspomnienia, Oprac. A. Szklarska-Lohmannowa, Kr. 1988–9 II–III; „Ojczyzna” 1939–1945. Dokumenty. Wspomnienia. Publicystyka, Red. Z. Mazur, A. Pietrowicz, P. 2004; Sprawozdanie Dyrekcji Wyższego Gimnazjum w Kołomyi za r. szk. 1900, Kołomyja 1900; Szefer L. W., Życiorys własny, Kalendarz Cieszyński 1989 s. 136–8; – „Gaz. Pol.” 2008 nr z 4 IV s. VI (Katyń i Palmiry. Dod. specjalny IPN); „Gaz. Urzęd. Woj. Śląskiego” R. 6: 1927 nr 4, R. 12: 1933 nr 25; „Górnośląskie Wiad. Gosp.” R. 9: 1932 nr 18; „Jednodniówka na uroczystość 25-lecia Polskiej Szkoły Górniczej w Dąbrowie (Śl. C.), odbytej w Katowicach dnia 7 i 8-go grudnia 1932 roku” (Kr.) (fot.); „Przegl. Górn.” 2007 nr 12 s. 54–6; „Życie Warszawy” 1970 nr 53 (nekrolog).
Jerzy Krawczyk