Szosland Kazimierz Zdzisław (1891–1944), major Wojska Polskiego, jeździec, olimpijczyk.
Ur. 21 II w Błaszkach (pow. kaliski), był synem Stanisława, urzędnika, i Kazimiery z Białobrzewskich.
Rodzina Szoslandów przeniosła się w r. 1902 do Kalisza, gdzie S. uzyskał 16 VI 1911 w Szkole Handlowej świadectwo dojrzałości. Następnie podjął studia z budowy maszyn w Szkole Politechn. we Lwowie. W czasie pierwszej wojny światowej, po zajęciu przez Rosjan 3 IX 1914 miasta i zamknięciu uczelni, wstąpił 14 I 1915 do armii rosyjskiej. Początkowo służył w oddziałach inżynieryjnych (2. wojenno-drogowy oddz.), a od 16 VII 1916 jako dowódca plutonu w 2. Korpusie Kaukaskim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił 18 XI 1918 jako ochotnik do WP i otrzymał przydział do 2. p. ułanów (od 17 V 1919 2. Grochowski Pułk Ułanów im. Dwernickiego). W r. 1919 walczył z pułkiem na frontach cieszyńskim oraz ukraińskim pod Lwowem; awansował wówczas na plutonowego. W okresie 12 XI 1919 – 1 III 1920 był słuchaczem klasy kawaleryjskiej w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie; naukę kontynuował od 14 III do 1 V 1920 w szwadronie podchorążych jazdy Centralnego Obozu Szkół Podoficerów Jazdy w Przemyślu. Podczas wojny polsko-sowieckiej t.r. nadal służył w 2. Grochowskim Pułku Ułanów, dowodząc kolejno: komendą sztabową, plutonem technicznym i szwadronem; 1 IX awansował na podporucznika. Po zakończeniu działań wojennych, w l. 1921–2, był dowódcą komp. sztabowej.
Od początku l. dwudziestych uprawiał S. jeździectwo sportowe. W r. 1922 został powołany do Jeździeckiej Grupy Olimpijskiej przy Centralnej Szkole Jazdy (w l. 1923–5 Centralna Szkoła Kawalerii, w l. 1925–8 Obóz Szkolny Kawalerii) w Grudziądzu. W l. 1923–39 startował trzydziestokrotnie w zawodach jeździeckich poza granicami Polski. W r. 1923 mianowano go porucznikiem (ze starszeństwem z 1 IX 1920). Na igrzyskach olimpijskich w Paryżu w r. 1924, startując na koniu «Helusia» we wszechstronnym konkursie konia wierzchowego, zajął indywidualnie dwudzieste trzecie miejsce, a w konkursie drużynowym (z Tadeuszem Komorowskim, Kazimierzem Rostwo-Suskim i Karolem Rómmlem) miejsce siódme, ponadto w konkursie skoków przez przeszkody na koniu «Jacek» indywidualnie zajął trzydzieste drugie miejsce, a drużynowo (ze Zdzisławem Dziadulskim, Adamem Królikiewiczem i Rómmlem) miejsce szóste. Następnie wrócił do Suwałk, gdzie stacjonował jego macierzysty 2. Grochowski Pułk Ułanów i trenował w pułkowym klubie sportowym.
Pierwszym znaczącym osiągnięciem międzynarodowym S-a było zwycięstwo drużynowe (z Rómmlem, Królikiewiczem, Henrykiem Dobrzańskim i Władysławem Zgorzelskim) w konkursie hipicznym Pucharu Narodów w Nicei w r. 1925; trofeum to zdobywał w drużynie jeszcze ośmiokrotnie: w Nowym Jorku (1926), Warszawie (1927, 1931, 1933), Nicei (1928), Rydze (1931, 1932) i Spa (1935). W okresie 1 II – 5 VII 1925 trenował w warszawskiej Grupie Przygotowawczej Sportu Konnego. Od 3 XI 1925 do 15 VI 1926 odbył Kurs Instruktorów Jazdy Konnej w Obozie Szkolnym Kawalerii (w l. 1928–39 Centrum Wyszkolenia Kawalerii) w Grudziądzu. Od r. 1927 przygotowywał się tam do kolejnych igrzysk olimpijskich w Grupie Sportu Jeździeckiego. Na igrzyskach w Amsterdamie w r. 1928, startując na koniu «Alli» w konkursie skoków przez przeszkody, zajął w konkurencji drużynowej (z Michałem Antoniewiczem i Kazimierzem Gzowskim) drugie miejsce, a indywidualnie miejsce trzynaste.
W r. 1928 został S. oddelegowany do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu jako instruktor jazdy konnej (awansowany do stopnia rotmistrza ze starszeństwem z 1 I 1931); od r. 1933 sprawował tam funkcję komendanta klasy oficerskiej Szkoły Jazdy Konnej. W opinii przełożonego (Józefa Trenkwalda) z r. 1933, był «spokojny, o wielkim poczuciu honoru. Ideowy, bardzo ambitny, bardzo obowiązkowy. O dużej inicjatywie». Od r. 1936 kierował w Centrum Grupą Przygotowawczą Sportu Konnego (od 15 IV 1937 Grupa Sportu Konnego), przygotowującą zawodników do igrzysk olimpijskich w r. 1940 w Helsinkach. Awans na majora uzyskał ze starszeństwem z 19 III 1939.
Po wybuchu drugiej wojny światowej był S. współodpowiedzialny za ewakuację koni sportowych z Grudziądza do Sarn na Wołyniu. W wyniku nalotu lotniczego większość koni zginęła pod Górą Kalwarią, a S. z rodziną przedzierał się na wschód. Po 17 IX 1939 pod Lwowem został wzięty do niewoli przez wojska sowieckie, jednak uciekł i przedostał się do Warszawy. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał z rodziną w Adamowiźnie pod Grodziskiem Maz. i współpracował z ZWZ/AK przy odbiorze i rozdziale zrzutów. Tamże został zamordowany przez nieznanych sprawców w nocy z 18 na 19 IV 1944 (wg wspomnień syna Andrzeja i świadków) lub 20 IV 1944 (wg aktu zgonu). Został pochowany na cmentarzu paraf. w Grodzisku Maz. Był odznaczony Krzyżem Walecznych, dwukrotnie Srebrnym Krzyżem Zasługi (1925, 1928), Medalem Pamiątkowym «Za wojnę 1918–1921», Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości oraz Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę.
W zawartym 18 II 1928 małżeństwie ze Stefanią Smolicz-Białobrzeską miał S. syna Andrzeja (ur. 1930).
Na nagrobku S-a w Grodzisku Maz. odsłonięto 25 X 2009 tablicę pamiątkową. Jego imię nosi ulica w Adamowiźnie.
Cabanowski M., Grodziszczanie, Grodzisk Maz. 2001 I (fot.); Duński W., Od Paryża 1924 do Sydney 2000. Polscy medaliści olimpijscy i paraolimpijscy. Encyklopedia ilustrowana, [b.m.r.w.]; Głuszek Z., Polscy olimpijczycy 1924–1976. Leksykon, W. 1980 (błędna data ur.); Kryska–Karski T., Straty korpusu oficerskiego 1939–1945, Londyn 1996; Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939, Kr. 2003; ciż, Rocznik oficerski 1939, Kr. 2006 (błędna data ur.); Słownik biograficzny Wielkopolski Południowo-Wschodniej, Ziemi Kaliskiej, Kalisz 2003 II; Tuszyński B., Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939–1945, W. 1999 (fot.); tenże, Polscy olimpijczycy XX wieku (1924–2002), Wr. 2004 II (fot.); Tuszyński B., Kurzyński H., Od Chamonix i Paryża do Vancouver. Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2010, W. [b.r.w.] (fot.); Urban R., Jeźdźcy-olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej, Gorzów Wpol. 2012 s. 185–95; Wryk R., Sport olimpijski w Polsce 1919–1939. Biogramy olimpijczyków, P. 2006 (fot.); – Chmielewski R. J. i in., Ośrodek Armii Krajowej „Gąbka” – „Osa” Grodzisk Mazowiecki w obwodzie „Bażant”, Grodzisk Maz. 1994 s. 3; Dobroński A. C., Składowski K., 2 Pułk Ułanów Grochowskich im. gen. Dwernickiego 1917–1939. Dzieje i tradycje, Suwałki 2008 (fot., błędna data ur.); Jucewicz A., Stępiński W., Chwała olimpijczykom 1939–1945, W. 1968 s. 83–6 (fot.); Kukawski L. i in., Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920–1939. Zarys dziejów, Grudziądz 2008 s. 348, 359, 361, 365, 369, 427, 434, 444, 531; Pruski W., Dzieje konkursów hipicznych w Polsce, W. 1982 s. 70–1 (fot.), s. 73–84 (fot.), s. 89–92, 99–105 (fot.), s. 113, 116, 118–20, 137–8; Tuszyński B., Za cenę życia. Sport Polski Walczącej 1939–1945, W. 2006 s. 178, 192; Wajler A., Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, Grudziądz 1996 (fot.); – Radomyski S., Podchorążych Szwadron Jazdy. Wspomnienia absolwentów Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926–1939, Pruszków 2001 s. 35; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921, W. 1921; – „Koń Pol.” 2010 nr 1 s. 24–30 (W. Olędzki, B. Skulicz, A. Szosland, fot.); „Stolica” 1972 nr 37 s. 14–15 (S. Sieniarski, fot.); „Wych. Fizyczne i Sport” T. 31: 1987 nr 3 s. 113–14 (M. Słoniewski); – AP w P.: Akta stanu cywilnego paraf. rzymskokatol. w Błaszkach, sygn. 140 s. 13v akt ur. nr 52 (akt ur. S-a); CAW: sygn. 4822, 16381 (akta personalne), sygn. KZ 9–77, KW 121/5056, KW 121/5057, VM 93–8987 (akta odznaczeniowe).
Ryszard Wryk