Siedlecki Józef Wojciech (1841–1915), malarz, kolekcjoner, pedagog. Ur. 19 III w Nagawczynie kolo Tarnowa. Ojciec S-ego Wojciech był administratorem majątku i urzędnikiem w dominium dębickim Raczyńskich, matką – Katarzyna z Popielów.
Od r. 1856 S. uczęszczał do Gimnazjum św. Anny w Krakowie, następnie w l. 1858/59–1865/66 kształcił się w tamtejszej Szkole Sztuk Pięknych (SSP), gdzie w tym okresie profesorami byli: Władysław Łuszczkiewicz, Feliks Szynalewski, Leon Dembowski (w Muz. Narodowym w Krakowie znajduje się blisko sto akademickich studiów S-ego, wykonanych przeważnie z modeli gipsowych). Największe wrażenie wywarły na S-m wykłady profesora estetyki i historii sztuki Józefa Kremera, który demonstrował studentom ilustracje dzieł sztuki z książki „Denkmäler der Kunst…” (w oprac. W. Lübkego i J. Caspara, Wyd. 2 Stuttgart 1857, 1858). Z tego właśnie dzieła S. (wraz z Janem Matejką i Florianem Cynkiem) przerysowywał na klocki drzeworytnicze ilustracje do książki Kremera „Podróż do Włoch” (Wyd. 1, Wil. 1859–64, Wyd. 2, W. 1877–81; nazwisko S-ego widnieje pod siedmioma ilustracjami w cz. 2 tomu 5 książki, w którym autor omawia kościoły i muzea Rzymu). W r. 1865 S. pokazał na wystawie w krakowskim Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) szkic do kartonu Modlitwa ludzkości wielbiącej Boga religią, nauką i sztukami pięknymi (wykonany wspólnie z Antonim Kozakiewiczem). Wg Stanisława Witkiewicza S. «nigdy nie ośmielił się porwać na wykonanie obrazu, czekając aż osiągnie ten stopień doskonałości władania sztuką, który mu się wydawał koniecznym wobec ogromu zamierzonego dzieła». Jacek Malczewski mówił: «Ten Józiu desperował, że nic nie umie. Tyle razy przemalowywał swój Sąd ostateczny, że się rozchorował i przestał malować». Porzuciwszy malarstwo, S. próbował zająć się grafiką, na co z kolei nie pozwoliła mu obawa przed utratą wzroku.
W r. 1875 S. podjął, uzyskaną dzięki Matejce, pracę na Wydz. Sztuk Pięknych Wyższych Kursów dla Kobiet im. A. Baranieckiego. S. uczył w drugim oddziale rysunków z wzorów i gipsów, był też zobowiązany do prowadzenia zajęć z rysunku krajobrazów «z wzorów w zimie, a z natury w lecie». W późniejszych latach uczył rysunku z żywych modeli. Uczennicą S-ego była tam Olga Boznańska; wcześniej brała u niego lekcje prywatne. S. udzielał także prywatnych lekcji rysunku m.in. Włodzimierzowi Tetmajerowi, który okazywał szczere przywiązanie do nauczyciela i doceniał jego talenty pedagogiczne, prosząc po latach sędziwego już S-ego, aby uczył jego córkę Jadwigę. W r. 1886 powierzono S-emu zastępowanie profesora SSP Izydora Jabłońskiego; miał kierować drugim oddziałem rysunkowym przez kilka tygodni choroby profesora, lecz pozostał na tym stanowisku do r. 1891, aby na prośbę Jabłońskiego znów wrócić na zastępstwo w r. szk. 1894/95. W r. 1895 uczył w prywatnej szkole żeńskiej Seweryny Górskiej. Od r. 1900 S. nie był już stałym wykładowcą na Kursach Baranieckiego, corocznie jednak powierzano mu zajęcia i uczył nadal; w czasie urlopów spowodowanych złym stanem zdrowia zastępowała go Zofia Sieniawska.
Niebawem po ukończeniu studiów S. zaczął zbierać reprodukcje dzieł sztuki, luźne tablice i albumy, produkowane przez niemieckich wydawców F. Hanfstängla, C. Brauna, E. Alberta, Berlińskie Tow. Fotograficzne oraz książki dotyczące sztuki światowej wszystkich okresów. Kolekcjonował również artystyczne fotografie znanych osobistości, krajobrazów, aktów. Ok. r. 1900 liczba zgromadzonych przez S-ego reprodukcji sięgała 20 tys. i S. postanowił zademonstrować swoje zbiory publiczności. Wystawę zorganizowaną z pomocą Witkiewicza i otwartą w TPSP dn. 27 X 1901, objaśniał „Katalog oddzielnej wystawy zbiorów Józefa Siedleckiego przeznaczonych po śmierci właściciela do Muzeum Narodowego w Krakowie cz. 1”. S. prezentował tu reprodukcje sztuki światowej od starożytności po czasy współczesne, dodał do nich «dział artystycznej fotografii z natury». W l. 1901–3 S. pokazał w Muzeum w Sukiennicach dwie serie reprodukcji malarstwa europejskich mistrzów gotyku i wczesnego renesansu, a w TPSP na kolejnych wystawach udostępnił publiczności reprodukcje dzieł A. Böcklina, Michała Anioła, Rafaela, Velazqueza, Rembrandta, F. Halsa, H. Holbeina mł.
W r. 1903 ukazał się esej S. Witkiewicza „Dziwny człowiek” poświęcony S-emu i jego zbiorom („Tyg. Ilustr.” – w odcinkach i wyd. książkowe, Lw. 1903). Witkiewicz zwracał uwagę na «bezgraniczną miłość sztuki», która skazała S-ego na samotne życie w skromnych warunkach materialnych; w zakończeniu książki konkludował: «Zbiór Siedleckiego jest spełnieniem czynu, w zakresie dwóch wielkich zagadnień ludzkiego bytu: w sferze sztuki i w sferze dobra społecznego».
S. żył od lat bardzo skromnie, lokując wszystkie zarobione pieniądze w «pigmentach i heliograwiurach». Mieszkał i gromadził swe zbiory w domu przy ul. Karmelickiej 21. Żarliwa pasja kolekcjonerska, poparta doskonałą znajomością europejskiego rynku wydawniczego, była powodem stałego zadłużenia S-ego u krakowskiego księgarza Krzyżanowskiego, za pośrednictwem którego S. sprowadzał reprodukcje i albumy. Zapewne po r. 1903 S. otrzymał z Rady Miejskiej stałą dotację na kompletowanie zbioru. Nie było ku temu podstaw formalnych. Toteż w r. 1907 Rada podjęła pertraktacje w sprawie przekazania zbiorów do Muzeum Narodowego: rozważano ich zakup, sugerowano złożenie kolekcji w depozycie. S. odrzucił obie propozycje. Nie mógł rozstać się ze swoją kolekcją, którą, na przekór trudnościom finansowym, stale – choć już w skromniejszym zakresie – powiększał. W r. 1910/11 powrócił na pełny etat na Kursy Baranieckiego, po czym pozostawał na ciągle przedłużanych urlopach. Gwałtownie pogarszający się stan zdrowia, a także obawa przed utratą dotacji zmusiły w końcu S-ego do przekazania swych zbiorów Muzeum. Dostarczał je partiami począwszy od r. 1912. S. zmarł 8 VI 1915 w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim.
Ofiarowana przez S-ego kolekcja znajduje się w Muz. Narodowym w Krakowie.
Fot. S-ego reprod. w: Pol. życie artyst. w l. 1890–1914, Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych, I; – Swieykowski, Pam. Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych; Grodziska-Ożóg K., Cmentarz Rakowicki w Krakowie, Kr. 1987; Wystawy jubileuszowe 150-lecia Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 1818–1962, Katalog, Kr. 1969; – Blum H., Olga Boznańska, Kr. 1964; Dużyk J., Sława panie Włodzimierzu, W. 1972; Jabłońska K., Ostygłe emocje, Kr. 1987; Kras J., Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego w Krakowie 1868–1924, Kr. 1972; Leniek, Książka pamiątkowa Gimn. św. Anny; – Jabłoński Pawłowicz I., Wspomnienie o Janie Matejce, Lw. 1912; Janoszanka M., Wielki tercjarz: Moje wspomnienia o Malczewskim, P. [b.r.w.]; Sprawozdanie Dyrekcji Muzeum Narodowego w Krakowie za r. 1914/15 (F. Kopera); Witkiewicz S., Dziwny człowiek, w: Pisma zebrane, Monografie artystyczne, II, Wstęp i komentarz M. Olszaniecka, Kr. 1974; – „Czas” 1901 nr 248, 1915 nr 303 (nekrolog); „Tyg. Ilustr.” 1866 I półr. nr 351, 1903 I półr. nr 24; – AP w Kr.: mikrofilm 2–819–2–823, rkp. 1198 (Dziennik podawczy Kursów Baranieckiego z l. 1899–1908/9), rkp. 1199 (Dziennik podawczy z l. 1909/10–1914), rkp. 1194 (Akta Kursów Baranieckiego); B. Jag.: rkp. 6829 II (Korespondencja S-ego), rkp. 7729 III (Korespondencja Konstantego Marii Górskiego); IS PAN: Mater. do Słown. Artystów Pol.; Muz. Narod. w Kr.: Dział Dokumentacji (teczka S-ego); Muz. Tatrzańskie w Zakopanem: Korespondencja S-ego do S. Witkiewicza; – Mater. Red. PSB: Świadectwo chrztu.
Marta Knapikowa