Rojewski Józef h. Cholewa (ok. 1735–1768), marszałek lubelski konfederacji barskiej. Był najstarszym synem Jana (zm. ok. 1760), elektora Stanisława Leszczyńskiego 1733 r., podczaszego (1744–58), a następnie stolnika pow. urzędowskiego w woj. lubelskim, i Teresy, córki Łukasza Malińskiego, cześnika wiskiego.
R. posiadał niewielkie dobra w pow. lubelskim, a w samym Lublinie przy Krakowskim Wjeździe dwór murowany. Sytuacja materialna rodziny poprawiła się znacznie, gdy matka R-ego otrzymała w spadku Symonów na Wołyniu, który zamieniła później na dobra Zezulin i Ziółków w woj. lubelskim i część Wilamowa w ziemi chełmskiej. Na sejmiku konwokacyjnym w Lublinie 6 II 1764 został R. sędzią kapturowym. Posłował z woj. lubelskiego na sejm elekcyjny i z woj. lubelskim podpisał wybór Stanisława Poniatowskiego. Wtajemniczony w prace organizacyjne konfederacji barskiej, już na przełomie marca i kwietnia 1768 otrzymał wezwanie do przygotowania powstania w woj. lubelskim. Realizując to polecenie R. mobilizował pobliskie garnizony wojsk kor. i magnackich oraz chłopów, którzy w wielu wsiach «przygotowali sobie wiele porządków do bronienia się» (B. Ossol. rkp. 3033). Wykorzystując rozpoczynające się 20 IV sądy grodzkie, R. tego dnia przybył do Lublina. Przyprowadził z sobą oddział uzbrojony w kosy i siekiery. Przymusił susceptanta Szymona Zagórskiego do wciągnięcia do ksiąg dotychczas nie oblatowanych aktów barskich. Następnie zatamował rozpoczęte na zamku sądy i nakłonił sędziów i znajdujących się tam obywateli do konfederacji. Tu 70 «znacznej szlachty» podpisało akt związku barskiego. Marszałkiem został R., generalnym regimentarzem Adam Szaniawski, a Ksawery Stoiński i Ignacy Suchodolski konsyliarzami. Obu konsyliarzy R. wysłał zaraz do Michała Suffczyńskiego, kaszt. czerskiego, który w obecności 500 osób zaprzysiągł wierność konfederacji. Tegoż jeszcze dnia R. opanował garnizon zamkowy (14 osób), a na komorze skarbowej 12 ułanów i 10 tys. złp. W mieszkaniu Trębińskiego, pisarza tej komory, znaleziono jeszcze 40 tys. złp. Dn. 21 IV przysięgę złożył magistrat i całe miasto oraz pracownicy poczty. Przybywały stacjonujące w pobliżu chorągwie: Karola Sapiehy z Zemborzyc, z Wąwolnicy Stanisława Małachowskiego, trzecia Antoniego Lubomirskiego, woj. lubelskiego, w drodze znajdowały się: milicja Józefa Sanguszki, marszałka w. lit., z Lubartowa oraz chorągiew nadworna Jana Zamoyskiego, star. lubelskiego. Była to pierwsza lokalna konfederacja, którą N. Repnin polecił stłumić szybko i bezwzględnie. Już 25 IV przystąpił pod miasto brygadier U. Lieven mając ze sobą 200 piechoty, 180 kozaków oraz 5 armat. Przełamał obronę konfederatów na przedpolach miasta i obłożył je silnym ogniem artyleryjskim. Po wkroczeniu Rosjan do Lublina do walki wystąpiła ludność miasta, strzelano z okien i dachów. W odwet Rosjanie spalili znaczną część Lublina. R. na prośbę magistratu wycofał się 26 IV z płonącego miasta z zaprzysiężonymi ludźmi przed przedmieście Kalinowszczyznę. W czasie krwawej pacyfikacji Lublina wywleczono z klasztoru wizytek żonę R-ego i wywieziono do Warszawy. Dobra R-ego zostały doszczętnie zrabowane i spalone.
R. po opuszczeniu Lublina szedł przez Piaski. W Oleśnikach zagarnął ludzi pilnujących składów soli. Dn. 28 IV w Krasnym Stawie (w ziemi chełmskiej) zabrał chorągiew nadworną Kazimierza Krasińskiego, oboźnego kor. W Uchaniu wymógł na Mariannie z Daniłowiczów Potockiej, kasztelanowej słońskiej, 60 czerwonych złp. i wydanie dwóch rekrutów. W Hrubieszowie (woj. bełskie) opanował kilkanaście osób z chorągwi piechoty węgierskiej buławy polnej kor. Za Hrubieszowem zwerbował Tadeusza Przyłuskiego, star. hadziackiego. W Horodle zagarnął oddział regimentu gwardii pieszej kor. Wszędzie odbierał od ludzi przysięgę i werbował do swej partii. Przy tym konfederaci «żadnej wiolencji nie czynili, owszem dobrze płacili». Oddział R-ego opuszczając Horodło liczył kilkaset ludzi, ale tu nastąpił kres jego powodzeń. Porucznik piechoty węgierskiej, nieznanego nazwiska, potrafił przekonać wszystkich komendantów owej zbieraniny, «że źle czynią», i wszyscy wymówili posłuszeństwo R-emu. R. w obawie o samego siebie tylko «samopiąt [w tym z Tadeuszem Przyłuskim] uciekł do lasa», a stamtąd przez Międzyrzecze (nad Stryjem) ok. 10 V przybył na Podole. Tu z Kazimierzem Pułaskim prowadził partyzantkę przez ok. 2 tygodnie. Dn. 25 V towarzyszył mu w opanowaniu warownego klasztoru berdyczowskiego. Gdy 28 V 1768 podstąpiła pod klasztor przednia straż rosyjska R. z Pułaskim natarli na nią i «do rozsypki» przymusili. R. stając w obronie będącego w niebezpieczeństwie Pułaskiego został ciężko ranny i w trzy godziny potem zmarł. Pochowany został w miejscowym kościele.
Żona, wypuszczona z aresztu w maju 1768, zmarła 30 I 1769 «nie mogąc się z utraty męża swego w żalu uspokoić» (N. do J. Mniszcha 28 III 1769).
O potomstwie R-ego brak wiadomości.
Uruski, X 162, XV; Żychliński, VIII 287; Elektorów poczet; – Chmaj L., Historia domus Varsaviensis Scholarom Piarum, Wr. 1959; Dzieje Lubelszczyzny, W. 1974 I 456; Konopczyński W., Kiedy nami rządziły kobiety, Londyn 1960 s. 13, 177; tenże, Konfederacja barska, W. 1936–8 I–II; Petrov A., Vojna Rossii s Turciej i pol’skimi konfederatami s. 1769–1774 godov, Pet. 1866 I 50; Schmitt H., Dzieje panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, Lw. 1884 66, 72, 79; Sienkiewicz K., Skarbiec historii polskiej, Paryż 1840 II 102–3, 328–9; – Die allerneuesten und grausamsten Schicksale der Polnischen Dissidenten mit Inbegrif des Türkenkrieges, Hamburg 1769 s. 55–8, 179; Czasy Stanisława Augusta Poniatowskiego przez jednego z posłów Wielkiego Sejmu napisane, P. 1866 s. 50; Geret L. S., Relacje rezydenta toruńskiego na dworze polskim, „Dzien. Pozn.” 1868 kwiecień; Geschichte des gegenwärtigen Kriegs zwischen Russland, Polen und der Ottomanischen Pforte, Frankfurt-Leipzig 1771; Koźmian K., Pamiętniki, Wr. 1972; Kreczetnikow P., Radom i Bar. Dziennik wojennych działań, P. 1874 s. 89; Materiały do konfederacji barskiej r. 1767–1768, Lw. 1851 s. 93–4, 160; Rulhière C. C., Histoire de l’anarchie de Pologne, Paris 1819 III 52; Vol. leg., VII 265; – „Thornische wöchentliche Nachrichten” 1768 s. 150; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. V 13198; B. Czart.: rkp. 3863 s. 442, 451, 470, rkp. 3864; B. Jag.: rkp. 6670 s. 15v., 20 i in.; B. Kórn.: rkp. 908 s. 226–230; B. Ossol.: rkp. 1403, 1408, 3030, 3033, 3035, 14181; B. PAN w Kr.: rkp. 318, 1145.
Wacław Szczygielski