Karmański Jerzy (ur. 1900), działacz komunistyczny. Ur. 6 IV w Łagiewnikach k. Bytomia, w rodzinie robotniczej. Po ukończeniu szkoły powszechnej pracował krótko najpierw w hucie «Zygmunt», potem w kopalni. Wkrótce jednak został zwolniony z pracy i przez cały międzywojenny okres był bezrobotny. Dużo pracował nad sobą, studiował dzieła klasyków marksizmu, poznawał historię ruchu robotniczego. Ponieważ jednocześnie był dobrym mówcą, wkrótce stał się czołowym działaczem robotniczym. Aktywną działalność polityczną rozwijał od r. 1920 w filii Centralnego Związku Górników (CZG) w Łagiewnikach, oraz w sekcji młodzieżowej przy CZG, której był założycielem. Wygłaszał referaty i odczyty, opracowywał rezolucje, stał na czele robotniczej młodzieży Łagiewnik, pełniąc funkcje przewodniczącego Komitetu Bezrobotnych. Od r. 1920 był członkiem Komunistycznej Partii Polski (KPP). W r. 1926 zorganizował strajk w Łagiewnikach, w którym wzięli udział robotnicy miejscowych zakładów pracy. Za działalność polityczną wśród robotników został aresztowany i skazany na 6 miesięcy więzienia. Po odbyciu kary nadal rozwijał żywą działalność wśród robotników. W tym czasie był już członkiem Komitetu Okręgowego (KO) KPP. W r. 1930 został ponownie aresztowany i skazany na 10 miesięcy więzienia. Po zwolnieniu wysłany został przez KO KPP do szkoły Kominternu w Moskwie. Wrócił do kraju w r. 1932 i jako funkcjonariusz Komitetu Centralnego (KC) KPP działał na różnych terenach. W r. 1933 został aresztowany w Krakowie i skazany na półtora roku więzienia. Karę odbył w więzieniu we Wronkach. Uwolniony, był krótko sekretarzem KPP na Śląsku Cieszyńskim, gdyż ponownie aresztowany, został skazany na rok więzienia. Po odbyciu kary skierowano go do pracy partyjnej na terenie Krakowa. Aresztowany w r. 1938, skazany został na 6 lat więzienia. Wyrok odbywał w Brześciu nad Bugiem. Zwolniony przez Armię Radziecką, skierowany został do sanatorium w Pińsku. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej wszelki ślad po nim zaginął.

Rechowicz H., Ludzie PPR, Kat. 1962 s. 123, 161; – Arch. KW PZPR w Kat.: Akta osobowe, teczka nr 230, Akta Referatu Opieki KW PZPR Kat., fotokopia dowodu osobistego.

Jan Kantyka