Biogram Postaci z tego okresu
 Jerzy Cienciała     

Jerzy Cienciała  

 
 
Biogram został opublikowany w 1938 r. w IV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Cienciała Jerzy (1834–1913), rolnik, poseł na sejm śląski i do parlamentu austriackiego. Urodził się 4 IV w Mistrzowicach jako syn tamt. wójta Pawła. Ukończył niższe gimnazjum w Cieszynie, dalsze wykształcenie zdobył jako samouk. Działalność publiczną zaczął w wydziale gminnym Mistrzowic, których wójtem był przez 12 lat, do r. 1873. Jako postępowy i wytrawny rolnik starał się z innymi wybitnymi cieszyniakami o założenie polskiego Towarzystwa Rolniczego dla Ks. Cieszyńskiego od r. 1862, lecz skutkiem przeszkód ze strony rządu do założenia tej instytucji doszło dopiero w r. 1868. C. przez rok był jej wiceprezesem, potem 44 lat do r. 1912 prezesem. Towarzystwo zawdzięczało mu nie tylko obronę przed zakusami na jego samodzielność ze strony niem. Tow. Rolniczego w Opawie i sejmu śląskiego, lecz także świetny rozwój (ok. 800 członków w r. 1893). W l. 1871–84 i 1890–1909 był C. posłem do sejmu śląskiego, 1873–9 do parlamentu w Wiedniu, gdzie należał do Koła Polskiego. Przy następnych wyborach w r. 1879 ewangelicy nie dotrzymali ugody z katolikami, skutkiem czego obie polskie kandydatury, ks. Świeżego i C-y, upadły. Na szerszej widowni politycznej C. szedł za wskazówkami Michejdów, zwłaszcza zaś Franciszka, pastora w Nawsiu, i stawał nieustraszenie, niekiedy gwałtownie w obronie polskości na Śląsku Cieszyńskim. Znane jest jego wystąpienie w r. 1875 przeciw min. Glaserowi, który nie chciał uwzględnić jęz. polskiego i czeskiego w sądach na Śląsku: »Skoro pan masz takie poglądy, to nie jesteś ministrem sprawiedliwości dla narodów Austrii, tylko ministrem niemiecko-narodowej sprawiedliwości«. Na węższej arenie cieszyńskiej działał C. jako przewodniczący lub jego zastępca w cieszyńskim Wydziale okręgowym drogowym (1880–1900), jako członek Rady szkolnej pow. w Cieszynie od r. 1879, kuratorium krajowej szkoły roln. w Kocobędzu i zimowej szkoły roln. w Cieszynie, prezbiterium gminy ewangelickiej w Cieszynie itd., nadto był członkiem honorowym Tow. Rolniczego dla Ks. Ciesz. i Czytelni Ludowej w Cieszynie. Przez pół wieku reprezentował świetnie typ chłopa śląskiego, wchodził do wszystkich niemal deputacji polskich z Cieszyńskiego, przemawiał rzadziej w ciałach parlamentarnych, częściej na zebraniach towarzystw i wiecach z wielką pewnością siebie i swadą i zjednał sobie ogromną popularność na wsi śląskiej, tak że go nazywano »królem polskim«. Nie przestając być »twardym lutrem«, miał zwolenników wśród katolików polskich. Żonaty był 2 razy: z Anną Gryczówną (1856, na ten ślub napisał wiersz anonimowo Paweł Stalmach) i z Marią Górniakową. Z pierwszej żony miał 3 synów i 3 córki. Odezwy jego drukowane są w czasopismach cieszyńskich; osobno wyszła tylko: Szanowni ziomkowie (odezwa z 20 VI 1879). Umarł 5 IV 1913 w Cieszynie, pochowany w Mistrzowicach.

 

Zabawski Wł., Droga do Ziemi Obiecanej, Cieszyn 1934, 37, 43–6, 55, 74, 94, 128, 135; Grzegorzewski Jan, Zarysy i sylwetki z Księstwa Cieszyńskiego, »Ateneum« 1885, I 3–6, 536–9; Gorazda Wojciech (Grzegorz Smólski), Z pamiętnika dziennikarza, »Silesiana«, Kr. 1896, 58–63, 72; Michejda Fr., Ewangelicy i sprawa narodowa na Śląsku, Cieszyn 1886, 13; Pamiętne rozprawy polityczne sejmu śląskiego, Cieszyn 1898, 33–4; Zaleski J., Dwa jubileusze: Tow. Rolniczego dla Ks. Cieszyńskiego i Jerzego Cienciały, Cieszyn 1893, 7–15 (tam portret C-y, str. 15); »Dziennik Cieszyński« 1913, nr 41, 78, 79, 80, 81, 84; »Poseł Ewangelicki« 1913, nr 15 (tam kazania pogrzebowe Fr. Michejdy i Kar. Kulisza), 16; »Gwiazdka Cieszyńska« 1913, nr 28; »Rolnik Śląski« 1913, nr 2 i 7 (tam także przemówienie pogrzebowe J. Zaleskiego).

Wincenty Ogrodziński

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.