Przybylski Jakub, pseud. Rogal (1898–1944), ślusarz, działacz ruchu robotniczego. Ur. 23 VI w Rogalinku, pow. Śrem. Był synem Jakuba, koszykarza wiejskiego, i Petroneli z Cichockich.
Po ukończeniu szkoły elementarnej P. pomagał ojcu w pracy chałupniczej. W r. 1917 został wcielony do armii niemieckiej. Brał udział w wojnie na froncie zachodnim. Uczestniczył w wydarzeniach rewolucyjnych 1918 r. na terenie Niemiec. Potem mieszkał krótko w Senftenberg koło Cottbus, a następnie w Międzychodzie. W listopadzie 1923 zamieszkał w Poznaniu i odtąd pracował do r. 1934 w warsztatach kolejowych Polskich Kolei Państwowych, jako ślusarz. W r. 1924 wstąpił do Związku Zawodowego Kolejarzy, od r. 1929 był członkiem Okręgowego Komitetu Wykonawczego Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewicy, od r. 1930 zaczął działać w Komunistycznej Partii Polski (KPP) w Poznaniu. W l. 1934–7 znajdował się w składzie Wydziału Zawodowego Komitetu Okręgowego tej partii na obszar Poznańskiego i Pomorza. Usunięty wtedy z pracy, utrzymywał rodzinę trudniąc się doraźnie handlem.
Podczas okupacji niemieckiej P. był zatrudniony w niemieckim przedsiębiorstwie handlu owocami i warzywami w Poznaniu. Na początku 1940 r. odnowił dawne kontakty partyjne i wszczął wraz z innymi pracę nad tworzeniem konspiracyjnej organizacji komunistycznej. Wiosną organizacja ta o nazwie KPP powierzyła mu funkcję sekretarza Komitetu Okręgowego na miasto Poznań. Jesienią 1942, po otrzymaniu z Łodzi wiadomości o powstaniu Polskiej Partii Robotniczej (PPR) i zawiązaniu się tam Komitetu Obwodowego, P. doprowadził do przejścia poznańskiego podziemia komunistycznego w Poznaniu do PPR. Przyczynił się zarazem do utworzenia nowych miejskich i okręgowych władz tej partii w Poznaniu. W jego mieszkaniu nr 2 przy ul. Głogowskiej 185 odbyło się we wrześniu 1942 założycielskie zebranie PPR na Poznań i okolicę. Wybrany na sekretarza Komitetu Miejskiego PPR Poznań, P. inspirował działalność dywersyjno-sabotażową członków partii na terenie fabryk i przedsiębiorstw, brał udział w posiedzeniach łódzkiego Komitetu Obwodowego PPR w Łodzi, odbywał rozmowy z Ignacym Logą-Sowińskim, przywoził do Poznania instrukcje i polecenia Komitetu Centralnego przeznaczone dla poznańskiego ośrodka PPR. Wykrycie przez gestapo organizacji w Łodzi wiosną 1943 naprowadziło poznańskie gestapo na trop PPR w Poznaniu. Aresztowany 28 IV 1943 przeszedł bardzo ciężkie śledztwo w poznańskiej siedzibie gestapo w tzw. Domu Żołnierza. Od połowy czerwca t. r. był więziony w obozie mieszczącym się w Forcie VII przy Al. Polskiej w Poznaniu, a od października t. r. przebywał w obozie karnym w Żabikowie. Tam został rozstrzelany 13 VIII 1944 w grupie jedenastu działaczy kierownictwa PPR na Poznań i okolicę.
W małżeństwie (od r. 1920) z Anastazją z domu Drobną miał P. dwu synów: Pawła (ur. 1 II 1921) i Bernarda (ur. 18 II 1926).
Nazwisko P-ego nosi ulica w Poznaniu na Świerczewie.
Wpol. Słown. Biogr.; – Czubiński A., Olszewski M., Z robotniczych tradycji Wielkopolski, P. 1984; Olszewski M., Losy i ludzie podziemnej poznańskiej Polskiej Partii Robotniczej, w: Kronika Miasta Poznania, P. 1969 nr 4 s. 66–8 (fot.); Zakrzewski Z., Nazwy osobowe i historyczne ulic Poznania, P. 1971 s. 68; Zarys historii ruchu robotniczego w Wielkopolsce, Praca zbiorowa pod red. A. Czubińskiego, P. 1978 s. 338, 343–4, 356, 358; – Kartki robotniczych wspomnień, Wybór i oprac. A. Czubiński i M. Olszewski, P. 1972 s. 496–7, 504, 510, 520; – Arch. Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w P.: sygn. ARHP – teka osobowa Jakuba Przybylskiego nr 74 poz. 1–5 oraz teka osobowa J. Brygiera bez sygn. (dokumenty dotyczące A. Węcławka); Urząd Stanu Cywilnego Poznań Stare Miasto: Księgi zgonów 1944, poz. P. 3889.
Marian Olszewski