Słomkowski Franciszek (1849–1924), skrzypek, dyrygent, pedagog, kompozytor. Ur. w Galicji.
Studia muzyczne S. odbywał początkowo pod kierunkiem Karola Mikulego w konserwatorium Galicyjskiego Tow. Muzycznego we Lwowie. Kontynuował je w Lipsku i Wiedniu. Po powrocie do Lwowa w r. 1870 objął stanowisko skrzypka, z czasem został koncertmistrzem w orkiestrze Teatru Skarbka, późniejszego Teatru Miejskiego, a także jej drugim dyrygentem. Od r. 1872 aż do r. 1924 związany był z Galicyjskim, później Polskim, Tow. Muzycznym; uczył w konserwatorium przy tym Towarzystwie harmonii i kontrapunktu oraz prowadził niższą klasę fortepianu. Występował w kwartetach smyczkowych jako skrzypek i altowiolista. Napisał Podręcznik do nauki harmonii, który pozostał w rękopisie. Pracował jako pedagog również w Szkole Dramatycznej przy teatrze lwowskim.
S. zasłużył się przede wszystkim jako dyrygent zespołu operetki w teatrze lwowskim. Od początku l. siedemdziesiątych, w ciągu ponad czterdziestoletniej działalności (dyrygentem był do r. 1918), przygotował kilkadziesiąt premier ze światowego repertuaru operetkowego, prezentując przede wszystkim dzieła klasyków tego gatunku (J. Offenbach, J. Strauss, F. Suppé, Ch. Lecocq, K. Zeller, S. Jones, F. Lehar, L. Fali, E. Kálmán). Od r. 1892 wielokrotnie wyjeżdżał latem na gościnne występy teatru lwowskiego do Krakowa, a w sezonach letnich 1897 i 1898 – z zespołem opery i operetki do Warszawy. Dyrygował, zwłaszcza po r. 1903, również przedstawieniami operowymi, jak: „Opowieści Hoffmana” Offenbacha, „Sprzedana narzeczona” B. Smetany, „Żydówka” J. Halévy’ego, „Chopin” G. Oreficego, „Rycerskość wieśniacza” P. Mascagniego, „Bal maskowy” G. Verdiego, „Carmen” G. Bizeta, „Halka” i „Straszny dwór” S. Moniuszki. Kilka oper przygotował samodzielnie, m. in. „Livię Quintillę” Z. Noskowskiego (1898), „Rzeczpospolitą Babińską” M. Sołtysa (1905), zyskując uznanie krytyki. Przygotowywał chóry operowe, często, zwłaszcza poza sezonem operowym, dyrygował przedstawieniami opery i baletu. Jako znawca śpiewu chóralnego zasiadał w jury konkursów na kompozycje chóralne, ogłaszanych przez Tow. Śpiewacze «Lutnia–Macierz».
S. zajmował się również kompozycją. Był autorem m. in. Wieńca melodii polskich (także pod tytułami: Wieniec pieśni polskich i Wieniec polski) na orkiestrę, wykonanego w Krakowie w r. 1890, oraz Pieśni lirnika (do słów Adolfa Kitchmanna) na głos barytonowy solo z towarzyszeniem orkiestry, kilkakrotnie wykonywanej na koncertach Galicyjskiego Tow. Muzycznego. Przede wszystkim jednak komponował muzykę do sztuk teatralnych, które wystawiane były w teatrze lwowskim, m, in. do: „Chłopskiej doli” (1880), wg noweli H. Sienkiewicza „Za chlebem”, w przeróbce scenicznej W. K. Zielińskiego, scenicznego opracowania „Quo vadis” Sienkiewicza przez A. Walewskiego (1900), „Dzwonu zatopionego” (1903) G. Hauptmanna i baśni dramatycznej „Madej-zbój” K. Mattauscha (1904). Opracował śpiewy i tańce do „Małki Szwarcenkopf” G. Zapolskiej (1897). Wykorzystując melodie innych kompozytorów, przygotował ilustracje muzyczne do „Cyrana de Bergerac” E. Rostanda i „Fausta” J. W. Goethego.
S. cieszył się autorytetem w środowisku muzycznym Lwowa. Profesorowie konserwatorium zaproponowali w r. 1899 jego kandydaturę, obok Mieczysława Sołtysa i Henryka Melcera, na stanowisko dyrektora Galicyjskiego Tow. Muzycznego. W ostatnich latach życia był skrzypkiem w orkiestrze opery lwowskiej. Dn. 10 X 1924 S. obchodził w Teatrze Miejskim we Lwowie jubileusz 50-lecia pracy scenicznej, w czasie którego wykonana została m. in. Pieśń lirnika. Zmarł 14 XII 1924 we Lwowie; został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim.
O rodzinie S-ego brak wiadomości.
Fot. S-ego w: Ilustrowany almanach artystyczny i literacki, Lw. 1911, „Rytm” 1924 nr 14, „Wiad. Artyst.” 1900 nr 7–8 s. 82; – Błaszczyk, Dyrygenci; Słown. Muzyków Pol., II; Słown. Teatru Pol.; Nicieja S. S., Cmentarz Łyczakowski we Lwowie, Wr. 1988; – Błaszczyk L. T., Życie muzyczne Lwowa w XIX wieku, „Przegl. Wschodni” 1991 z. 4; Pajączkowski F., Teatr lwowski pod dyrekcją Tadeusza Pawlikowskiego. 1900–1906, Kr. 1961; – Cudnowski H., Niedyskrecje teatralne, Wr. 1960; Ottawa-Rogalska Z., Lwy spod ratusza słuchają muzyki, Wr. 1987; – „Echo Muzycz., Teatr. i Artyst.” 1880 nr 14, 1895 nr 638, 1897 nr 725, 1898 nr 793, 1899 nr 836, 1900 nr 886; „Scena Pol.” 1924 nr 3, 1925 nr 4; – B. PAN w Kr.: rkp. 3249.
Leon Tadeusz Błaszczyk