Samborski Erazm Dominik (1883–1949), działacz Narodowego Związku Robotniczego, ubezpieczeniowiec. Ur. 16 V w Kielcach, był synem Mieczysława, aptekarza pochodzącego ze zubożałej rodziny ziemiańskiej, i Marii z Kredyków.
S. – jak sam podawał – uczył się w gimnazjum w Kielcach, w r. 1898 wraz z in. członkami tajnego uczniowskiego kółka samokształceniowego wziął udział w demonstracji zorganizowanej w setną rocznicę urodzin Adama Mickiewicza. W r. 1903 rozpoczął studia na Wydz. Prawa Uniw. Warsz. Przyjęty do Koleżeńskiej Grupy i Koła Braterskiego Związku Młodzieży Polskiej «Zet», został następnie członkiem ściśle zakonspirowanego Związku im. Jana Kilińskiego, a z czasem jednym z jego kierowników. Od jesieni 1904 był przedstawicielem Związku w Komitecie Wykonawczym Bratniej Pomocy na Uniw. Warsz., wespół z Janem Stanisławem Jankowskim, późniejszym delegatem Rządu na Kraj, i Mieczysławem Bujalskim zakładał wśród młodzieży robotniczej na Woli pierwsze bojówki związkowe. Z powodu udziału w strajku szkolnym w r. 1905 został relegowany z Uniw. Warsz. Kontynuował studia, ale już nie prawnicze, lecz ekonomiczne, kolejno w Genewie, Lipsku i Monachium. Uczestniczył tam w narodowym Związku Młodzieży Akademickiej. Po uzyskaniu w r. 1909 stopnia doktora nauk politycznych przyjął posadę plenipotenta w dobrach Karola Stanisława Niezabytowskiego w Mińszczyźnie. Od r. 1915 był czynny w Komitecie Niesienia Pomocy Ofiarom Wojny, przeciwdziałając zwłaszcza przesiedleniom uchodźców z Królestwa w głąb Rosji. Za staraniem S-ego wielu ich umieszczono w gub. smoleńskiej oraz w mińskiej, głównie w majątkach Niezabytowskich. W związku z likwidowaniem interesów swego pracodawcy na początku 1917 r. S. znalazł się w Moskwie. Rozwinął tam działania mające na celu zorganizowanie na obczyźnie Narodowego Związku Robotniczego (NZR). Doprowadził do zjazdu w Moskwie (18–29 VIII 1917), na którym powołano Zarząd Główny NZR w Rosji, a jemu powierzono przewodnictwo. Z jego inicjatywy i przy udziale redaktorskim od września t. r. zaczęto wydawać w Moskwie pismo „Kiliński”. Tu też ogłosił broszurę pt. Sprawa polska na tle wojny europejskiej (1917 cz. 1–2) w porozumieniu z kierownictwem partii w kraju, po przewrocie bolszewickim podjął (wspólnie z Marianem Turkiem, również członkiem kierownictwa NZR w Rosji) pertraktacje w sprawie zwolnienia jeńców Polaków i tworzenia polskich oddziałów wojskowych, misja ta dała jednak nikłe rezultaty.
Wobec coraz trudniejszych warunków działania pod koniec r. 1918 S. powrócił do kraju. Z początkiem r. n. został wydelegowany do Łodzi jako komisarz Min. Aprowizacji. Jednocześnie prowadził z ramienia NZR działalność polityczną, m. in. wygłosił 19 III 1919 w Pabianicach odczyt Kresy Wschodnie Polski a interesy robotnicze, w którym nawoływał do ogarnięcia Białorusi ekspansją polityczną, ekonomiczną i kulturalną. W czasie wojny polsko-sowieckiej w połowie 1920 r. Min. Spraw Zagranicznych wydelegowało go do Gdańska dla nadzorowania wyładunku broni i amunicji dla Polski. Zarazem prowadził tam poufne zabiegi w celu pozyskania poparcia ludności dla żądań polskich w toczących się wówczas pertraktacjach między Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem.
Po powrocie do Łodzi S. działał w Narodowej Partii Robotniczej (NPR), powstałej w r. 1920 z połączenia NZR z Narodowym Stronnictwem Robotniczym. Był czynny w powołanych przez partię Narodowych Klubach Robotniczych, potem był jednym z założycieli nowej organizacji – Polskiego Tow. Kultury i Oświaty Robotniczej «Pochodnia» (1925) i jednym z pierwszych wykładowców utworzonego przez nie w Łodzi Uniwersytetu Robotniczego. Nakładem «Pochodni» wydana została praca S-ego Dlaczego świat głoduje?… (Studium polityczno-gospodarcze) (W. 1936). W r. 1926 przyłączył się do utworzonej pod wodzą Antoniego Ciszaka NPR-Lewicy. Powołany w r. 1925 na dyrektora Kasy Chorych w Łodzi, pozostawał na tym stanowisku do r. 1932, z kolei był w Poznaniu dyrektorem Kasy, a od 1 I 1934 Ubezpieczalni Społecznej (US). Odwołany stamtąd 28 II 1935 został przeniesiony do centrali w Warszawie, a w r. 1938 objął stanowisko dyrektora US w Żyrardowie. Podczas okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie do upadku powstania warszawskiego 1944 r. Utrzymywał się z dorywczych zajęć. Miał bliżej nie znane powiązania z konspiracją.
W połowie r. 1945 zamieszkał S. w Zabrzu i rozpoczął pracę w administracji miejskiej w Katowicach jako zaopatrzeniowiec. Zwabiony podstępnie na rzekome zebranie konspiracyjne, zaraz potem został aresztowany i prawie dwa lata (1946–7) przebywał w więzieniu w Warszawie. Zmarł nagle 27 IX 1949 w Zabrzu. Był odznaczony Medalem Niepodległości (1932).
Z małżeństwa zawartego w r. 1914 z Anną Emilią z Gryczów miał S. córki: nie żyjącą już Wandę, ekonomistkę, i Irenę, zamężną Kreutzinger, prawniczkę.
Monasterska T., Narodowy Związek Robotniczy 1905–1920, W. 1973; Piskorski E., W pięćdziesiątą rocznicę powstania „Zetu”, W. 1937; – Nasza walka o szkołę pol., II; – „Niepodległość” T. 7: 1932–3, T. 12: 1935; „Przegl. Ubezpieczeń Społ.” 1934 nr 1 s. 59, nr 3 s. 186, 1935 nr 4 s. 274, 1936 nr 11 (ogłoszenie), nr 12 s. 1017, 1937 nr 1 s. 45, 1938 nr 4 (ogłoszenie); „Sprawa Robotn.” 1919 nr 18 s. 4; „Wiad. Kas Chorych” 1930 nr 16 s. 93 (ogłoszenie); – CAW: Akta Medalu Niepodległości t. 42 (fot.); – List córki, Ireny Kreutzinger z 1 VI 1992 (w posiadaniu autorki).
Alicja Pacholczykowa